سازمان عفو بین الملل: زندانیان شکنجه شده نیاز به درمان دارند
حقوق بشر در ایران – امروز پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹, سازمان عفو بین الملل با صدور فراخوانی نسبت به اعمال شکنجه بر زندانیان محبوس در بند ۵ زندان شیبان اهواز که در جریان اعتراضات زندانیان به محرومیت از حق دسترسی به اقلام بهداشتی و مواد ضدعفونی کننده برای مقابله با ویروس کرونا توسط نیروهای امنیتی به مکانهای نامعلومی منتقل شدند و یا در جریان این اعتراضات مورد ضرب و شتم و یا اصابت گلوله قرار گرفته بودند و از حق دسترسی به درمان محروم هستند ابراز نگرانی کرد.
به گزارش حقوق بشر در ایران, امروز پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹, با توجه به محرومیت از دسترسی به خدمات بهداشت و درمان زندانیان آسیب دیده در جریان اعتراضات فروردین ماه سال جاری در زندان شیبان اهواز و همچنین بی خبری مطلق از وضعیت برخی از زندانیان پس از انتقال آنها از سوی ارگانهای امنیتی به مکانهای نامعلوم سازمان عفو بین الملل با صدور فراخوانی این نوع برخورد از سوی دستگاه امنیتی و قضای جمهوری اسلامی را نقض حقوق بشر و از آن بعنوان شکنجه یاد کرد. زندانیان محبوس در زندان شیبان اهواز در تاریخهای ۱۱ و ۱۲ فروردین ماه ۱۳۹۹ در مجموعه اعتراضات گسترده شان در محرومیت از اعطای مرخصی و همچنین عدم دسترسی به اقلام بهداشتی و ضد عفونی کننده محیط برای مقابله با ویروس کرونا در پی یورش گسترده نیروهای امنیتی و استفاده از سلاح گرم سرکوب شدند. ماموران امنیتی به محاصره اطراف این زندان و استقرار آنها بر پشت بام سالنهای زندان شیبان اهواز اقدام به شلیک با سلاح گرم و همچنین استفاده از گاز اشک آور برای سرکوب زندانیان کردند.
این سازمان بین المللی مدافع حقوق بشر در بخشی از این فراخوان اعلام کرده: “مأموران و مسئولان سه زندانی به نامهای حسین سیلاوی، علی خسرجی و ناصر خفاجی را از ۱۲ فروردین به مکان نامعلومی منتقل کردهاند و سرنوشت و محل نگهداری آنان را همچنان از خانوادههایشان مخفی میکنند. دست کم هفت زندانی دیگر، به نامهای جابر آلبوشوکه، مختار آلبوشوکه، علی مجدم، معین خنفری، جمیل حیدری، جاسم حیدری و عبدالرزاق عبیداوی، که از ۱۲ فروردین در وضعیت ناپدیدشدگی قهری به سر میبردند، در تاریخ ۲۵ فروردین به زندان شیبان بازگردانده شدهاند و از آن زمان مشترکاً در سلول انفرادی نگهداری میشوند و از تماس تلفنی منظم با خانوادههایشان محروم شدند.
متن فراخوان سازمان عفو بین الملل در ادامه می آید:
“تعداد زیادی از زندانیان عرب اهوازی در بند ۵ زندان شیبان، در استان خوزستان، به مراقبتهای پزشکی نیاز دارند. این زندانیان، در پی اعتراض به کوتاهی مسئولان برای رسیدگی به نگرانیها در مورد شیوع ویروس کرونا، با مداخله خشونتبار نیروهای امنیتی مورد ضرب و جرح و اصابت گلولههای ساچمهای قرار گرفته و مصدوم شدهاند. از جمله زندانیانی که نیازمند مراقبتهای پزشکی هستند محمدعلی عموری، از فعالان حقوق اقلیتها است که گفته میشود از ناحیه سر و سینه دچار آسیب شده و عبدالرضا عبیدوای که بر اثر ضرب و جرح به ناراحتیهای گوارشی مبتلا شده و بینایی یک چشم خود را به دلیل اصابت گلولههای ساچمهای از دست داده است. همچنین گفته میشود عبدالزهرا « زهیر » هلیچی، عبدالمام زایری، سجاد دیلمی، علی کعب عمیر، جابر آلبوشوکه و برادرش مختار آلبوشوکه به جراحتهای عفونی مبتلا شدهاند.
از تاریخ ۱۲ فروردین، مسئولان زندان و مأموران اطلاعاتی ملاقات با خانوادهها را در زندان شیبان به حال تعلیق در آوردهاند و فقط اجازه میدهند که زندانیان روزانه یک دقیقه با خانوادههایشان تماس تلفنی برقرار کنند. با توجه به گفته های بستگان زندانیان، مسئولان زندان و مأموران اطلاعاتی همچنین دهها زندانی را برای مدتی قهراً ناپدید کرده و مورد شکنجه و سایر بدرفتاریها قرار دادهاند. مأموران و مسئولان سه زندانی به نامهای حسین سیالوی، علی خسرجی و ناصر خفاجی را از ۱۲ فروردین به مکان نامعلومی منتقل کردهاند و سرنوشت و محل نگهداری آنان را همچنان از خانوادههایشان مخفی میکنند. دست کم هفت زندانی دیگر، به نامهای جابر آلبوشوکه، مختار آلبوشوکه، علی مجدم، معین خنفری، جمیل حیدری، جاسم حیدری و عبدالرزاق عبیداوی، که از ۱۲ فروردین در وضعیت ناپدیدشدگی قهری به سر میبرند، در تاریخ ۲۵ فروردین به زندان شیبان بازگردانده شدهاند و از آن زمان مشترکاً در سلول انفرادی نگهداری میشوند و از تماس تلفنی منظم با خانوادههایشان محروم شدهاند. بستگان این زندانیان با خبر شدهاند که این افراد از چهار اردیبهشت به اعتصاب غذا دست زدهاند. سایر زندانیانی که در بند۵زندان شیبان به سر میبرند به خانوادههایشان گفتهاند که اکثر زندانیان این بند مجروح هستند و به دلیل برپایی اعتراضات در زندان با اتهامات کیفری جدید مواجه شدهاند.
اینجانب مصرانه از شما میخواهم که تمام زندانیان عقیدتی از جمله محمدعلی عمورى، جابر آلبوشوکه و مختار آلبوشوکه را آزاد کنید. خواهشمندم کسب اطمینان کنید که این زندانیان و سایر زندانیان در زندان شیبان، از جمله عبدالرضا عبیداوی، عبدالرزاق عبیداوی، عبداالمام زایری، علی کعب عمیر، علی خسرجی، علی مجدم، جمیل حیدری، جاسم حیدری، معین خنفری، حسین سیالوی، ناصر خفاجی، سجاد دیلمی و عبدالزهرا « زهیر » هلیچی از مراقبتهای پزشکی و همچنین امکان تماس منظم با خانوادهها و وکلایشان برخوردار میشوند. همچنین، خواهشمندم کسب اطمینان کنید که تحقیقات مستقلی در مورد اتهامات مربوط به ناپدیدسازی قهری و شکنجه در جریان اعتراضات ۱۲ فروردین و متعاقب آن انجام میشود و زندانیان از شکنجه و سایر بدرفتاریها مصون میمانند.
با احترام
اطلاعات تکمیلی
برآورد میشود که بیش از ۱۵۰ زندانی که به دلایل سیاسی بازداشت شدهاند، از جمله زندانیان عقیدتی، در بند ۵ زندان شیبان اهواز، در استان خوزستان، نگهداری میشوند. در تاریخ ۱۲ فروردین ۱۳۹۹، این زندانیان به همراه صدها زندانی دیگر در بندهای مختلف به برپایی اعتراضاتی اقدام کردند؛ دلایل اعتراضات زندانیان عبارت بود از: نگرانیها در خصوص احتمال ابتلا به ویروس کرونا، کمبود وسایل بهداشتی و ضدعفونیکننده، کوتاهی مسئولان در اتخاذ تدابیر مناسب برای آزمایش، پیشگیری و درمان و همچنین امتناع آنان از اعطای مرخصی به زندانیان. بنا به اطلاعاتی که عفو بینالملل به دست آورده، مأموران زندان و نیروهای امنیتی از همان بدو امر از قوه قهریه به صورت مفرط یا غیرضروری استفاده کردند تا اعتراضات را سرکوب کنند. به گفته زندانیانی که اخیراً آزاد شدهاند، خانوادههای زندانیان و فعالان حقوق بشر عرب اهوازی که با منابعی در داخل زندان در ارتباط بودهاند، با تبدیل شدن اعتراضات به شورش در بعضی از بندها و اقدام تعدادی از زندانیان به آتش زدن بعضی اشیاء، گاردهای ضد شورش بدون ملاحظه به تیراندازی، پرتاب گاز اشکآور و شلیک گلولههای ساچمهای روی آوردند. بنا به این گزارشها، بیم آن میرود که تا ۲۰ نفر از زندانیان بر اثر خفگی، سوختگی و یا اصابت گلوله جان باخته و صدها نفر دیگر مجروح شده باشند.
به گفته زندانیانی که در بند ۵ زندان شیبان نگهداری میشوند، بعد از سرکوب اعتراضات در همان روز، مأموران زندانیان را مجبور کرده بودند از آنچه زندانیان « تونل شکنجه » نامیدهاند رد شوند. به گفته آنان، مأموران در دو طرف زندانیان صف بسته بودند و با باتوم و کابل به سر و کمر زندانیان می زدند و در همان حال وادارشان میکردند که از بند به سمت حیاط زندان بدوند. بنا به شهادتی که از زندانیانی که اخیراً آزاد شده، مأموران زندانیان را مجبور کرده بودند که با پای برهنه روی خرده شیشههایی که در مسیر بند تا حیاط زندان پخش شده بود راه بروند. در حیاط زندان مأموران از تک تک زندانیان درباره نحوه درگیریشان در اعتراضات سؤال کرده و متعاقبا به دهها نفرشان چشمبند زده و آنان را به مکان نامعلومی منتقل کردند. مقامها و مسئولان تا دو هفته از اطلاعرسانی به خانوادههای این زندانیان در خصوص سرنوشت و محل نگهداریشان امتناع میکردند. اکثر این زندانیان در تاریخ ۲۵ فروردین به بند ۵ زندان شیبان بازگردانده شدند و روشن شد که در این مدت در یکی از بازداشتگاههای وزارت اطلاعات در اهواز به سر برده و در آنجا مورد بازجویی و شکنجه قرار گرفتهاند.
بنا به اطلاعاتی که به دست عفو بینالملل رسیده، اکثر زندانیانی که به دلایل سیاسی در بند ۵ زندان شیبان اهواز به سر میبرند در معرض مواجهه با اتهامات کیفری جدید در رابطه با برپایی اعتراضات در زندان اند. بعضی از این زندانیان به مدت ۱۰ تا ۲۰ سال در حبس بودهاند و در صورت مجرم شناخته شدن در خصوص اتهامات جدید، احتمال عفو یا آزادی مشروط آنان کاهش مییابد. محمدعلی عموری ۱۲ سال در زندان، عبداالمام زایری ۱۵سال در زندان، علی منبوهی ۲۰سال در زندان، ناظم بریهی ۱۸ سال در زندان، رحیم عفراوی ۲۰سال در زندان، عبدالزهرا « زهیر » هلیچی ۱۵ سال در زندان و یحیی ناصری ۱۵ سال حبس تعزیری از جمله این زندانیان به شمار میروند. محمدعلی عموری، جابر آلبوشوکه و مختار آلبوشوکه، از فعالان حقوق اقلیتها به دلیل فعالیتهای مسالمت آمیزشان در همکاری با گروه «الحوار» به حبس ابد محکوم شدند؛ «الحوار» یک گروه فعال در زمینه حقوق فرهنگی بود که در حال حاضر منحل شده است.
اوایل فروردین ماه، در پی انتشار گزارشهایی مبنی بر ابتلای زندانیان چندین زندان به ویروس کرونا، هزاران زندانی در دست کم ۸ زندان ایران، در واکنش به کوتاهی مسئولان در محافظت از آنان در مقابل این بیماری، دست به اعتراض زدند؛ این اعتراضات با واکنش مرگبار نیروهای امنیتی مواجه شد. در چندین زندان، از قوه قهریه مهلک برای سرکوب اعتراضات استفاده شد. بنا به منابع موثق، بیم آن میرود که حدود ۳۶ زندانی کشته و صدها نفر دیگر مجروح شده باشند.
در چارچوب قوانین بینالمللی، از جمله ماده ۷میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی, که ایران هم از کشورهای امضا کننده آن به شمار میرود، اعمال شکنجه و سایر رفتارهای بیرحمانه، غیرانسانی و ترذیلی مطلقاً ممنوع است. قوانین بینالمللی دولتها را ملزم میکند که در مورد تمام شکایات مربوط به اعمال شکنجه و سایر بدرفتاریها تحقیقات فوری، مستقل و جامع انجام دهند، متهمان را مورد محاکمه قرار دهند و کسب اطمینان کنند که قربانیان از اقدامات جبرانی مؤثر از جمله غرامت موثر و توانبخشی برخوردار میشوند.
در چارچوب قوانین بینالمللی، مقامها و مسئولان باید دسترسی فوری همه زندانیان به مراقبتهای پزشکی را تضمین کنند. همچنین، مقامها و مسئولان موظفند که تسهیلات مناسبی برای ارتباط و ملاقات زندانیان با خویشاوندان و دوستانشان در اختیار آنان قرار دهند. این ملاقاتها محافظ بسیار مهمی به منظور جلوگیری از شکنجه و سایر بدرفتاریها است. اختفای سرنوشت یا محل نگهداری بازداشتشدگان به معنی ناپدیدسازی قهری است و مطابق قوانین بینالمللی ۱ جرم به شمار میرود.
استان خوزستان محل زندگی جمعیت بزرگی از شهروندان عرب است که عموماً خود را «عرب اهوازی» معرفی میکنند. این استان، با وجود منابع طبیعی سرشار، به لحاظ اجتماعی و اقتصادی در محرومیت شدید به سر میبرد و آلودگی آب و آلودگی هوا در آن به شدت بالا است. شهروندان عرب اهوازی، که اغلب در حومههای فقیرنشین و فاقد امکانات ابتدایی زندگی میکنند، به لحاظ کاریابی، حق مسکن، تصدی منصبهای سیاسی و بهرهگیری از حقوق فرهنگی، زبانی، مدنی و سیاسی خود با تبعیض مواجهاند. عدم امکان استفاده از زبان مادری به عنوان زبان آموزش در دوره تحصیلات ابتدایی نیز موجب نارضایتی و خشم عمیق آنان شده است”.
لازم به ذکر است, در ساعات پایانی دوشنبه ۱۱ فروردین ماه ۱۳۹۹, در ادامه اعتراضات زندانیان محبوس در زندانهای ایران جمعی از زندانیان محبوس در بند ۲ زندان سپیدار اهواز در اعتراض به محرومیت از حقوق شهروندی از قبیل عدم دسترسی آنها به مواد ضدعفونی کننده و سایر اقلام بهداشتی و همچنین محرومیت آنها از حق مرخصی و سایر حقوق زندانیان دست به اعتراض در این زندان زدند.
- بیشتر بخوانید: اعتراض زندانیان محبوس در زندان شیبان اهواز / ویدئو
- بیشتر بخوانید: اعتراض گسترده زندانیان محبوس در زندان شیبان اهواز
در تاریخ ۱۰ فروردین ماه ۱۳۹۹, در ادامه شورشهای گسترده در زندانهای ایران, زندانیان محبوس در بندهای ۱۳ و ۱۴ زندان عادل آباد شیراز در اعتراض به محرومیتشان از دسترسی به لوازم بهداشتی و سایر اقلام ضد عفونی کننده محیط برای مقابله با ویروس کرونا و سایر حقوق زندانیان اعتراض گسترده ای را ترتیب داده بودند.
همچنین طی روزهای گذشته در پی شیوع ویروس کرونا در ایران و محرومیت زندانیان از حق مرخصی و محرومیت آنها از دسترسی به اقلام بهداشتی و ضد عفونی کننده محیط, دستکم ۷۰ زندانی محبوس در زندان سقز در پی اعتراض گسترده اقدام به فرار از این زندان کردند.
- بیشتر بخوانید: فرار دستکم ۷۰ زندانی محبوس در زندان سقز / ویدئو
پیش از این هم در تاریخ ۲۹ اسفند ماه ۱۳۹۸, تعدادی از زندانیان محبوس در زندان پارسیلون خرم آباد واقع در استان لرستان هم از آن زندان متواری شده بودند.
- بیشتر بخوانید: فرار چندین زندانی محبوس در زندان پارسیلون خرم آباد
در تاریخ ۹ فروردین ماه ۱۳۹۹, زندانیان محبوس در زندان همدان در ادامه موج نارضایتی زندانیان محبوس در زندانهای کشور به سبب محرومیت در دسترسی به اقلام بهداشتی و ضد عفونی کننده جهت پیشگیری در ابتلا به ویروس کرونا و سایر حقوق زندانیان از قبیل حق مرخصی نارضایتی خود را از وضع موجود ابراز کرده بودند.
- بیشتر بخوانید: اعتراض زندانیان محبوس در زندان همدان
طی هفته های اخیر با توجه به شیوع ویروس کرونا و وسعت ابتلای این بیماری در میان زندانیان محبوس در زندانهای کشور با توجه به زندگی دسته جمعی این شهروندان در محیطهای آلوده زندان و محرومیتهای گسترده در دسترسی زندانیان به اقلام بهداشتی و نبود سایر امکانات درمانی و بهداشتی در بهداری زندانهای کشور موجی از نارضایتی را در میان زندانیان بوجود آورده است.
دسترسی افراد به امکانات پزشکی و بهداشتی از جمله موارد تاکید شده در ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر می باشد و بر محق بودن افراد بر تامین اجتماعی مناسب از نظر بهداشت, درمان, خوراک, مسکن, پوشاک و برخورداری از خدمات حمایتی اجتماعی در مواقع بیکاری ، بیماری ، نقص اعضا ، بیوگی ، پیری یا در تمام موارد دیگری که به علل خارج از اراده انسان، وسایل امرار معاش او از بین رفته باشد از شرایط آبرومندانه زندگی برخوردار شود.