بازداشت دستکم ۴شهروند در مهاباد و سنندج

حقوق بشر در ایران ـ امروز سه شنبه ۱۱ آذر ماه ۱۴۰۴، ماموران امنیتی در شهرستان مهاباد و شهر سنندج، دستکم ۴ تن از شهروندان را دستگیر کردند. 

به گزارش حقوق بشر در ایران به نقل از کولبرنیوز، روز یکشنبه ۹ آذر ماه ۱۴۰۴، هیمن ایور، پیشوا آرمون و سعید فتحی‌نژاد، سه تن از شهروندان ساکن شهرستان مهاباد از توابع استان آذربایجان غربی، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.

بر اساس این گزارش، نیروهای امنیتی، جملگی افراد مذکور را برای بازحویی و تشکیل پرونده به بازداشتگاه یکی از نهادهای امنیتی در استان آذربایجان غربی منتقل کردند. 

تا لحظه تنظیم این خبر، از دلایل بازداشت، نام نهاد دستگیر کننده، مکان دقیق نگهداری و اتهامات مطروحه علیه این شهروندان اطلاعی حاصل نشده است. 

در خبری دیگر به نقل از کولبرنیوز، روز شنبه ۸ آذر ماه ۱۴۰۴، کمال یاراحمدی، اهل و ساکن شهر سنندج مرکز استان کردستان، توسط نیروهای امنیتی در آن شهر، دستگیر شد. 

بر اساس این گزارش، بازداشت کمال یاراحمدی، در پی احضار وی به یکی از نهادهای امنیتی شهر سنندج صورت گرفته است.

علیرغم گذشت ۴ روز از تاریخ دستگیری کمال یاراحمدی، از مصادیق حقوقی اتهامات، مکان نگهداری و از علت احضار و دستگیری وی اطلاعی حاصل نشده است. 

از نگاه اسناد بین‌المللی حقوق بشر، به‌ویژه اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و قواعد نلسون ماندلا (قواعد حداقل استاندارد رفتار با زندانیان)، دولت‌ها موظف‌اند حقوق بنیادین متهمان را از لحظهٔ بازداشت تا زمان محاکمه و پس از آن رعایت کنند. در جمهوری اسلامی ایران، گزارش‌های متعدد حکایت از آن دارند که بخش قابل توجهی از این استانداردها رعایت نمی‌شود. مهم‌ترین موارد نقض عبارت‌اند از:

۱. بازداشت خودسرانه و عدم اطلاع‌رسانی فوری

طبق مادهٔ ۹ میثاق مدنی و سیاسی، هر فرد باید فوراً از دلیل بازداشت و اتهام خود مطلع شود.
اما در ایران، بسیاری از بازداشت‌ها—به‌ویژه در پرونده‌های سیاسی، عقیدتی، اعتراضات مدنی و اقلیت‌های مذهبی—بدون ارائه دلیل روشن انجام می‌شود و متهم برای ساعات یا روزها در بی‌خبری نگه داشته می‌شود.

۲. ممانعت از دسترسی فوری به وکیل

مادهٔ ۱۴ میثاق مدنی و سیاسی حق داشتن وکیل از ابتدای فرایند را تضمین می‌کند.
در ایران، محدودیت‌های مادهٔ ۴۸ آیین دادرسی کیفری و رویه‌های امنیتی، عملاً متهم را از حق انتخاب آزادانهٔ وکیل محروم می‌کند؛ خصوصاً در اتهامات امنیتی و سیاسی.

۳. نقض حق تماس با خانواده و حق اطلاع از محل نگهداری

طبق اسناد بین‌المللی، پنهان‌کردن مکان نگهداری متهم می‌تواند مصداق بازداشتِ ناپدیدسازی قهری باشد.
در ایران، موارد متعدد عدم اطلاع‌رسانی در ساعات یا روزهای اولیهٔ بازداشت گزارش شده است.

۴. فشار برای اعتراف و رفتارهای ناسازگار با کرامت انسانی

مادهٔ ۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر و مادهٔ ۷ میثاق هرگونه رفتار تحقیرآمیز و اعتراف‌گیری اجباری را ممنوع می‌کنند.
با وجود این، گزارش‌های معتبر بین‌المللی و داخلی نشان می‌دهد که

• فشارهای شدید بازجویی،

• نگهداری طولانی‌مدت در سلول انفرادی،

• تهدید،

• رفتارهای خشن،
  در موارد زیادی به‌عنوان ابزار اعتراف‌گیری به‌کار می‌رود.

۵. بازداشت طولانی‌مدت بدون تفهیم اتهام یا دسترسی به دادگاه

مادهٔ ۹(۳) میثاق تصریح می‌کند که بازداشت‌شده باید «در کوتاه‌ترین زمان ممکن» به قاضی معرفی شود.
در ایران، بسیاری از بازداشت‌شدگان—خصوصاً در پرونده‌های اعتراضات—مدت‌های طولانی در بازداشت اولیه می‌مانند بدون اینکه به دادگاه دسترسی واقعی داشته باشند.

۶. دادگاه‌های غیرعلنی و عدم رعایت معیارهای دادرسی منصفانه

• مادهٔ ۱۰ اعلامیه جهانی و

• مادهٔ ۱۴ میثاق
  بر حق رسیدگی علنی، بی‌طرف و مستقل تأکید دارند.
  در ایران، دادگاه‌های سیاسی و عقیدتی معمولاً پشت درهای بسته، با زمان کوتاه و بدون دسترسی کافی به پرونده برگزار می‌شوند.

۷. عدم دسترسی به درمان و شرایط نگهداری نامناسب

قواعد نلسون ماندلا بر دسترسی برابر زندانیان به خدمات درمانی تأکید دارد.
در بسیاری از زندان‌ها و بازداشتگاه‌های ایران، عدم اعزام به بیمارستان، تأخیر در درمان، نبود امکانات پزشکی یا شرایط غیربهداشتی گزارش شده است.

۸. استفاده گسترده از سلول انفرادی

قواعد نلسون ماندلا انفرادی طولانی‌مدت را «رفتار بی‌رحمانه و غیرانسانی» می‌دانند.
در ایران، انفرادی طولانی‌مدت در بازداشتگاه‌های امنیتی یکی از رایج‌ترین ابزارهای فشار بر متهمان است.

Please follow and like us: