گزارش تحلیلی ـ حقوقی از دستگیری یک شهروند در پیرانشهر

حقوق بشر در ایران ـ امروز یکشنبه ۱۹ اسفند ماه ۱۴۰۳، ماموران امنیتی در شهرستان پیرانشهر، یک شهروند را دستگیر کردند. 

به گزارش حقوق بشر در ایران به نقل از کردپا، روز شنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۳، سید فخرالدین طاهری، ۲۳ ساله، اهل شهرستان پیرانشهر از توابع استان آذربایجان غربی، توسط نیروهای امنیتی، بازداشت شد. 

براساس این گزارش، سید فخرالدین طاهری، از لحظه بازداشت از حق برقراری تماس با خانواده خود محروم شده است. 

تا لحظه تنظیم این خبر، از مصادیق حقوقی اتهامات، روند قضایی پرونده و از نام نهاد دستگیر کننده سیدفخرالدین طاهری اطلاعی حاصل نشده است. 

این اقدام، بار دیگر توجه نهادهای حقوق بشری را به موارد گسترده بازداشت‌های خودسرانه و نقض حقوق اولیه شهروندان در ایران جلب کرده است.

بازداشت بدون حکم قضایی؛ نقض آشکار قوانین داخلی و بین‌المللی

بر اساس اطلاعات موجود، نیروهای امنیتی بدون ارائه حکم قضایی، این جوان کُرد را بازداشت کرده‌اند. این اقدام، نقض صریح ماده ۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده ۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است که ایران نیز به آن پیوسته است.

بر اساس این موارد:
• هیچ فردی نباید به‌طور خودسرانه دستگیر یا بازداشت شود.
• هر فردی که بازداشت می‌شود، باید فوراً از دلایل بازداشت خود آگاه شده و امکان دفاع قانونی داشته باشد.
• بازداشت شدگان باید در سریع‌ترین زمان ممکن، در برابر یک مرجع قضایی مستقل و بی‌طرف حاضر شوند.

در سطح قوانین داخلی ایران نیز، این اقدام ناقض اصول صریح قانون اساسی است:

• اصل ۳۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی: “هیچ‌کس را نمی‌توان دستگیر کرد، مگر به‌حکم و ترتیبی که قانون معین کرده است.”
• اصل ۳۴ قانون اساسی ایران هم اعلام می دارد:”دادخواهی حق مسلم هر فرد است و هرکس می‌تواند به مراجع صالح قضایی شکایت کند.”

بازداشت بدون حکم و انتقال به مکانی نامعلوم، شکنجه روانی محسوب می‌شود و ناقض کنوانسیون منع شکنجه سازمان ملل است که ایران، علیرغم امضای آن، بارها مفادش را نقض کرده است.

نقض سیستماتیک حقوق کردها در ایران؛ ادامه سیاست سرکوب و تبعیض

بازداشت سید فخرالدین طاهری تنها یکی از صدها نمونه بازداشت خودسرانه فعالان، شهروندان و جوانان کُرد در ایران است.
مناطق کُردنشین، همواره تحت نظارت شدید امنیتی قرار دارند و ساکنان آن، بیش از سایر مناطق ایران با سرکوب‌های گسترده مواجه‌اند.

آمارهای منتشر شده از سوی سازمان بین المللی مدافع حقوق بشر نشان می‌دهند که

• در یک سال گذشته، صدها شهروند کُرد به‌صورت خودسرانه بازداشت شده‌اند.
• بسیاری از این بازداشت‌ها، بدون ارائه دلیل قانونی و در شرایط کاملاً غیرشفاف صورت گرفته‌اند.
• بازداشت‌شدگان، از حق دسترسی به وکیل و ملاقات با خانواده محروم می‌شوند.
• بسیاری از بازداشت‌شدگان، تحت شکنجه قرار گرفته و به اعترافات اجباری وادار می‌شوند.

این سرکوب‌ها در تضاد کامل با تعهدات بین‌المللی ایران است. بر اساس کنوانسیون بین‌المللی رفع تمامی اشکال تبعیض نژادی، که ایران از امضاکنندگان آن است، هرگونه تبعیض و سرکوب سیستماتیک علیه گروه‌های قومی غیرقانونی و محکوم‌شدنی است.

مخفی کردن محل بازداشت؛ ایجاد بستر شکنجه و ناپدیدسازی قهری

یکی از جنبه‌های نگران‌کننده در این بازداشت، انتقال به مکانی نامعلوم و عدم اطلاع‌رسانی درباره سرنوشت فرد بازداشت‌شده است.

بر اساس تعریف سازمان ملل:

• ناپدیدسازی قهری (Enforced Disappearance) زمانی رخ می‌دهد که فردی توسط مقامات دولتی دستگیر، بازداشت یا ربوده می‌شود، اما دولت از ارائه اطلاعات درباره سرنوشت و محل نگهداری او خودداری می‌کند.
• این اقدام، بر اساس کنوانسیون بین‌المللی حمایت از اشخاص در برابر ناپدید شدن قهری، جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود.

در ایران، ده‌ها زندانی سیاسی و مدنی، ماه‌ها و حتی سال‌ها در بازداشتگاه‌های مخفی نگهداری شده و تحت شکنجه قرار گرفته‌اند.

جامعه جهانی باید به این روند نگران‌کننده واکنش نشان دهد و جمهوری اسلامی را تحت فشار بگذارد تا دست از این سیاست غیرقانونی و غیرانسانی بردارد.

مسئولیت نهادهای بین‌المللی در قبال نقض حقوق بشر در ایران

با توجه به استمرار این نوع سرکوب‌ها، جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری باید اقدام قاطعانه‌تری علیه جمهوری اسلامی انجام دهند.

اقداماتی که باید در سطح بین‌المللی پیگیری شود:
۱. اعمال تحریم‌های هدفمند علیه مقامات مسئول در بازداشت‌های خودسرانه و نقض حقوق بشر.
۲. ارسال پرونده‌های نقض حقوق بشر در ایران به دیوان بین‌المللی کیفری (ICC) به‌عنوان جنایت علیه بشریت.
۳. تشکیل یک کمیته حقیقت‌یاب ویژه در سازمان ملل برای بررسی بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه زندانیان سیاسی در ایران.
۴. فشار کشورهای اروپایی و آمریکا برای مشروط کردن روابط دیپلماتیک و تجاری با ایران به توقف این سرکوب‌ها.

جامعه جهانی نباید در برابر نقض مداوم حقوق بشر در ایران سکوت کند. اگر جمهوری اسلامی احساس کند که هزینه‌ای برای این اقدامات پرداخت نمی‌کند، سرکوب‌ها را با شدت بیشتری ادامه خواهد داد.

پرونده‌ای دیگر از سرکوب و بی‌عدالتی در ایران

بازداشت خودسرانه سید فخرالدین طاهری نمونه‌ای دیگر از سرکوب مداوم شهروندان ایران است. 

Please follow and like us: