گزارش تحلیلی از دستگیری ۲ شهروند در کردستان توسط نیروهای امنیتی

حقوق بشر در ایران ـ امروز یکشنبه ۳ فروردین ماه ۱۴۰۴، ماموران امنیتی ـ انتظامی در استان کردستان، دستکم ۲ تن از شهروندان را دستگیر کردند. 

به گزارش حقوق بشر در ایران به نقل از کردپا، روز شنبه ۲ فروردین ماه ۱۴۰۴، اسعد باباکرمی، اهل روستای گاوه ره و ساکن شهر سنندج مرکز استان کردستان، توسط نیروهای امنیتی، دستگیر شد. 

براساس این گزارش، اسعدباباکرمی، برای بازجویی و تشکیل پرونده قضایی به بازداشتگاه یکی از نهادهای امتیتی شهر سنندج منتقل شده است. 

تا لحظه تنظیم این خبر، از مصادیق حقوقی اتهامات، روند قضایی پرونده و مکان دقیق نگهداری اسعد باباکرمی اطلاعی حاصل نشده است. 

در خبری دیگر به نقل از کردپا، امروز یکشنبه ۳ فروردین ماه ۱۴۰۴، کاروان دافعی، ۲۵ ساله، فعال مدنی ـ فرهنگی، ساکن شهرستان مریوان از توابع استان کردستان، توسط ماموران امنیتی در آن شهرستان، دستگیر شد. 

براساس این گزارش، دستگیری کاروان دافعی با حکم قضایی صادره از سوی دادستان عمومی و انقلاب شهرستان مریوان و توسط ماموران اداره اطلاعات آن شهرستان صورت گرفته است. 

همچنین، در این گزارش عنوان شده که علت دستگیری کاروان دافعی مرتبط با برگزاری مراسم نوروز ۱۴۰۴ بوده است. 

تا لحظه تنظیم این خبر، از مصادیق حقوقی اتهامات، روند قضایی پرونده و مکان دقیق نگهداری کاروان دافعی اطلاعی حاصل نشده است.

استان کردستان: جغرافیای نوروز، هدف امنیتی‌سازی

در طول سالیان گذشته، نوروز در کردستان ایران از یک جشن ملی به «تهدید امنیت ملی» در نگاه حاکمیت بدل شده است. مشارکت در جشن‌های نوروزی، پوشیدن لباس سنتی، اجرای موسیقی فولکلور، حمل مشعل یا خواندن شعر، همگی بهانه‌هایی برای بازداشت و سرکوب هستند.

بازداشت چهره‌ای همچون سیف‌الله خان غفاری – که نه فعال سیاسی است، نه تهدیدی امنیتی – آشکارا نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی نه با فرد، بلکه با فرهنگ و هویت کُردی در حال جنگ است.

نقض فاحش اصول قانون اساسی ایران

بازداشت این شهروندان، همانند صدها مورد مشابه دیگر، نقض آشکار اصول بنیادین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است:
• اصل ۳۲ قانون اساسی: “هیچ‌کس را نمی‌توان دستگیر کرد، مگر به حکم و ترتیبی که قانون معین می‌کند.”
• اصل ۳۶: “حکم به مجازات و اجرای آن باید تنها از طریق دادگاه صالح و به موجب قانون باشد.”
• اصل ۲۳: “تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ‌کس را نمی‌توان به صرف داشتن عقیده‌ای مورد تعرض قرار داد.”

در این بازداشتها، نه حکمی صادر شده، نه دلیل رسمی‌ مطرح، و نه حتی خانواده و وکیل از محل نگهداری و اتهام فرد بازداشت‌شده مطلع‌اند. این روند، نه‌تنها خلاف قانون داخلی، بلکه نشانه‌ی یک نظام قضایی ناکارآمد، سیاسی‌شده و ابزار سرکوب‌گر است.

مستندات نقض حقوق بین‌المللی: نقض میثاق‌های جهانی حقوق بشر

ایران یکی از امضاکنندگان میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) است و بنابراین متعهد به رعایت اصول بنیادین آن. بازداشت خودسرانه سیف‌الله خان غفاری، نقض مستقیم چند ماده مهم از این میثاق است:
• ماده ۹: “هیچ‌کس نباید خودسرانه دستگیر یا بازداشت شود.”
• ماده ۱۹: “هر فردی حق آزادی بیان دارد؛ از جمله آزادی جستجو، دریافت و انتشار اطلاعات و ایده‌ها از هر نوع، بدون مداخله.”
• ماده ۲۷: “در کشورهایی که اقلیت‌های قومی، مذهبی یا زبانی وجود دارند، این اقلیت‌ها نباید از حق استفاده از فرهنگ خود، اظهار دین و اجرای مناسک مذهبی، یا استفاده از زبان خود محروم شوند.”

با توجه به این مواد، جمهوری اسلامی مسئول اعمال ناقض حقوق بشر مأموران خود است، حتی اگر ادعا کند اقدامات مزبور در راستای حفظ نظم عمومی بوده است.

سیستماتیک‌بودن سرکوب: الگویی برای «جنایت علیه بشریت»؟

وقتی بازداشت، سرکوب و آزار فرهنگی به‌صورت سازمان‌یافته و با نیت حذف یا محدودسازی یک گروه قومی انجام شود، می‌توان آن را در چهارچوب «جنایت علیه بشریت» تحلیل کرد.

بر اساس ماده ۷ اساسنامه رم (دادگاه کیفری بین‌المللی)، «آزار علیه هر گروه خاص بر مبنای سیاسی، نژادی، ملی، قومی، فرهنگی، مذهبی یا جنسیتی» که به‌صورت گسترده یا سیستماتیک انجام گیرد، می‌تواند مصداق «جنایت علیه بشریت» باشد.

رفتار نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی با مردم کُرد، به‌ویژه در ایامی چون نوروز، دارای الگوی مشخص، گسترده و مکرر از سرکوب فرهنگی است. از بازداشت هنرمندان و فعالان محیط‌زیست گرفته تا محدودسازی آموزش به زبان مادری و جرم‌انگاری موسیقی و پوشش سنتی، همگی در راستای مهندسی هویتی و فرهنگی هستند.

نهادهای بین‌المللی چه می‌توانند بکنند؟

در شرایطی که سیستم قضایی ایران مستقل نیست و دسترسی به عدالت داخلی عملاً ناممکن شده، قربانیان و خانواده‌های آنان می‌توانند با استناد به اسناد بین‌المللی به نهادهای زیر مراجعه کنند:

• کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد

• گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران

• گزارشگر ویژه حقوق اقلیت‌ها

• نهادهای بین‌المللی حقوق بشر مانند عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر

فرهنگ را نمی‌توان بازداشت کرد؛ نوروز بازمی‌گردد

این شهروندان نه سلاح به‌دست داشتند، نه فردی را دعوت به خشونت کردند. 

Please follow and like us: