گزارش تحلیلی ـ حقوقی از محکومیت شهره قمر به حبس تعزیری

حقوق بشر در ایران ـ امروز یکشنبه ۲۴ فروردین ماه ۱۴۰۴، شهره قمر، به تحمل حبس تعزیری محکوم شد. 

به گزارش حقوق بشر در ایران، روز یکشنبه ۲۶ اسفند ماه ۱۴۰۳، شهره قمر، متولد: ۱۳۷۲، ساکن تهران و از هنرمندان سینما، توسط قاضی شعبه ۲۱ دادگاه انقلاب تهران، به تحمل ۴ سال و ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شد. این محکومیت، که به‌دنبال اتهامات حمایتی از اسرائیل، نشر اکاذیب و مشارکت در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ به او وارد شده است، بار دیگر توجه جامعه جهانی را به نقض حقوق بشر و سرکوب آزادی بیان در ایران جلب کرده است. با توجه به رویکردهای مشابه در برخورد با سایر فعالان اجتماعی و فرهنگی، این رویداد نه تنها نقض آشکار حقوق انسانی است، بلکه برخلاف اصول بنیادین دادرسی عادلانه و حقوق بین‌المللی قرار دارد.

علیر شریف زاده اردکانی، وکیل دادگستری، با انتشار این خبر د صفحه شخصی خود تشریح کرد:”شهره قمر، بازیگر سینما به اتهام «حمایت از اسرائیل» به ۳ سال و ۶ ماه حبس و بابت اتهام «نشراکاذیب در حمایت از حوادث مهسا امینی و تهییج افکار عمومی» توسط قاضی دادگاه انقلاب، به تحمل ۱۴ ماه حبس محکوم شد. نسبت به این رای تجدیدنظر ثبت شد. پیشتر ایشان در حوادث مهسا امینی به ۱۵ ماه حبس محکوم شده بود.” 

این حکم که توسط دادگاه انقلاب صادر شده است، نه تنها بر اساس اتهاماتی که از نظر حقوقی و بین‌المللی بحث‌برانگیز هستند، بلکه بر اساس موازین حقوق بشر و اصول دادرسی عادلانه نیز قابل اعتراض است.

لازم به اشاره است، شهره قمر، در تاریخ ۴ مرداد ماه ۱۴۰۲، به اتهام (انتشار مطالب توهین‌ آمیز در فضای مجازی) توسط نیروهای امنیتی در تهران، بازداشت و برای تشکیل پرونده به زندان اوین منتقل شده بود. 

این هنرمند، برای دومین مرتبه هم در شهریور اه ۱۴۰۲، توسط نیروهای امنیتی، دستگیر و پس از طی مراحل بازجویی ها و تفهیم اتهام در دادسرای ناحیه ۳۳ تهران، اواسط شهریور ماه همان سال، با تودیع قرار وثیقه آزاد شد. 

نقض حقوق آزادی بیان و عقیده

محکومیت‌های صادر شده علیه شهره قمر و دیگر فعالان اجتماعی و سیاسی در ایران، نقض مستقیم حقوق بنیادی همچون آزادی بیان، آزادی عقیده و حق دفاع را نشان می‌دهد. طبق ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر، هر فردی حق دارد عقاید خود را آزادانه ابراز کند و از این‌رو نباید به‌دلیل بیان عقایدش مورد مجازات قرار گیرد.

طبق گزارش‌ها، شهره قمر از حمایت‌های خود از اعتراضات مردمی در سال ۱۴۰۱ و همچنین مخالفت با سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران سخن گفته است. اما جمهوری اسلامی ایران، به‌جای پذیرش انتقادات سازنده و دموکراتیک، با استفاده از ابزارهای قضائی و امنیتی، فعالان سیاسی و اجتماعی را به دلیل ابراز نظر و حمایت از حقوق بشر تحت فشار قرار می‌دهد.

بازداشت و محکومیت بدون دلیل معتبر: چرا جمهوری اسلامی ایران به فعالان مدنی حمله می‌کند؟

اینکه یک بازیگر سینما به دلیل ابراز عقیده و حمایت از مردم تحت پیگرد قانونی قرار گیرد، نشان‌دهنده وضعیت نگران‌کننده آزادی‌های فردی در ایران است. در کشورهای دموکراتیک، افراد باید حق داشته باشند تا بدون ترس از بازداشت و مجازات، نظر خود را درباره مسائل سیاسی و اجتماعی بیان کنند. اما در جمهوری اسلامی ایران، چنین آزادی‌هایی به‌طور سیستماتیک سرکوب می‌شوند.

به‌علاوه، محکومیت شهره قمر در دادگاه انقلاب، که به هیچ‌وجه به اصول دادرسی عادلانه و حقوق بشر پایبند نبوده، یک نقض آشکار حق دسترسی به وکیل، حق تجدیدنظرخواهی و حق داشتن محاکمه عادلانه است. مواردی که در پرونده‌های مشابه دیگر نیز دیده می‌شود.

نقض اساسی قوانین کیفری داخلی و بین‌المللی

در حقوق کیفری ایران، به‌ویژه در دادگاه‌های انقلاب، اتهاماتی نظیر “نشر اکاذیب”، “تهدید امنیت ملی” و “حمایت از رژیم‌های بیگانه” معمولاً برای سرکوب منتقدان رژیم به کار می‌روند. اما این اتهامات از نظر حقوق بین‌الملل به‌ویژه در کنوانسیون‌های جهانی مانند “میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی” (ICCPR) به هیچ‌وجه موجه نیستند.

به‌طور مشخص، ماده ۲۶ این میثاق تصریح می‌کند که “تمام افراد باید از حق آزادی عقیده و بیان برخوردار باشند”. جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان عضو این میثاق‌ها، موظف است که از این حقوق به‌طور کامل حمایت کند، اما در عمل این حقوق به‌طور سیستماتیک نقض می‌شوند.

فشار به وکلای مدافع و بی‌اعتنایی به اعتراضات قانونی

علی شریف‌زاده اردکانی، وکیل مدافع شهره قمر، در اظهارات خود اشاره کرد که نسبت به رأی صادره درخواست تجدیدنظر ثبت کرده است. این در حالی است که در بسیاری از موارد مشابه، درخواست‌های تجدیدنظر به‌ندرت مورد پذیرش قرار می‌گیرند و با توجه به فشارهای شدید بر وکلا و منتقدان، این روند خود نشان‌دهنده نادیده‌گرفتن حقوق قانونی متهمان و وکلای آنهاست.

این فشارها علاوه بر فعالان سیاسی، بر وکلای آنها نیز وارد می‌شود، به‌طوری که بسیاری از وکلا از ترس مجازات‌های احتمالی، قادر به انجام وظایف قانونی خود نیستند.

عواقب جهانی این محکومیت‌ها و نیاز به فشار بین‌المللی

محکومیت‌های شهره قمر و سایر فعالان در ایران، نه تنها حقوق آنها را نقض می‌کند، بلکه همچنین به‌طور منفی بر حقوق بشر در سطح جهانی تأثیر می‌گذارد. 

جامعه جهانی باید به‌طور جدی از جمهوری اسلامی ایران بخواهد که به تعهدات خود در زمینه حقوق بشر عمل کند و زمینه را برای فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آزاد در کشور فراهم کند.

سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر، سازمان ملل متحد و نهادهای دولتی و غیردولتی باید با اعمال فشار دیپلماتیک و قانونی، ایران را به رعایت اصول آزادی بیان و دادرسی عادلانه ملزم کنند.

سرکوب ادامه‌دار فعالان اجتماعی و سیاسی در ایران

این محکومیت‌ها تنها به‌عنوان یکی از نمونه‌های سرکوب آزادی‌های فردی و سیاسی در جمهوری اسلامی ایران به حساب می‌آیند. جمهوری اسلامی ایران با به‌کارگیری ابزارهای قضائی برای تهدید، آزار و مجازات منتقدان خود، اصول اساسی حقوق بشر و دموکراسی را به‌شدت نقض می‌کند. جامعه جهانی باید به‌طور جدی به این مسئله توجه کند و از همه ابزارهای موجود برای فشار به جمهوری اسلامی استفاده کند تا از نقض بیشتر حقوق بشر جلوگیری شود. 

Please follow and like us: