گزارشی از موارد نقض محیط زیست در ایران

حقوق بشر در ایران ـ  امروز یکشنبه ۲۰ خرداد ماه ۱۴۰۳، کشف ۲ قلاده توله خرس قاچاق از شکارچیان غیرمجاز در شهرستان نائین، حیوان آزاری یک فرد در استان کردستان، گسترش فرونشست زمین در نقش رستم و تخت جمشید و خشک شدن درختان اطراف نقش رستم و تخت جمشید، از جمله از اخبار نقض محیط زیست در ایران، است. 

به گزارش حقوق بشر در ایران به نقل از رکنا، امروز یکشنبه ۲۰ خرداد ماه ۱۴۰۳، احسان بدیعیان، فرمانده انتظامی شهرستان نائین از کشف ۲ قلاده توله خرس قاچاق در این شهرستان، از شکارچی غیرمجاز خبر داد. 

فرمانده انتظامی شهرستان نائین در تشریح این خبر گفت:”ماموران انتظامی مستقر در ایستگاه ایست و بازرسی شهرستان نائین، هنگام کنترل و بازرسی از قسمت بار یک دستگاه اتوبوس مسافربری متوجه یک قفس حاوی ۲ قلاده توله خرس شده و موضوع را مورد بررسی قرار دادند.”

وی افزود: در بررسی های صورت گرفته مشخص شد توله خرس ها متعلق به یکی از مسافران اتوبوس است و این توله ها به صورت غیر مجاز و غیر قانونی در یکی از مناطق حفاظت شده شکار شده است.

فرمانده انتظامی شهرستان نایین از دستگیری و تحویل متهم به مرجع قضائی خبر داد و گفت: با هماهنگی‌های به عمل آمده توله خرس ها تحویل اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان شدند. 

در خبری دیگر به نقل از شهرآرا نیوز، امروز یکشنبه ۲۰ خرداد ماه ۱۴۰۳، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل محیط زیست استان کردستان، از آزار یک سنجاب وحشی توسط یکی از شهروندان ساکن آن استان در بازی همستر مجازی خبر داد و تشکیل پرونده قضایی بر علیه این فرد حیوان‌ آزار سخن گفت. 

این فعال محیط زیست در ادامه افزود:”با فردی که اقدام به سنجاب آزاری در فضای مجازی کرده است، برخورد می‌شود.” 

وی با اشاره به نوع حیوان آزاری این فرد به استفاده از سنجاب ایرانی در بازی همستر مجازی یاد کرد در ادامه افزود:”این ویدیو در اختیار یگان حفاظت محیط زیست استان قرار داده شده تا با همکاری پلیس فتا فرد خاطی شناسایی و تحویل مراجع قضایی داده شود.” 

در خبری دیگر به نقل از روزنامه اعتماد، امروز یکشنبه ۲۰ خرداد ماه ۱۴۰۳، علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله و خطر‌پذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، از گسترش فرونشست به میزانه ۳۰۰ متر و تخریب تخت رستم و تخت جمشید در شهرستان مرودشت، بر اثر فرونشست زمین ناشی از بهره برادری های بی رویه در آن منطقه سخن گفت و در خصوص تخریب ناگهانی بناهای تاریخی مرتبط هشدار داد. 

مدیر بخش زلزله و خطر‌پذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در تشریح این خبر گفت:”آنچه بر سر نقش رستم و شهر پارسه و سایر آثار ارزشمندمان آمده، محصول دست خود ماست و اگر هر چه زودتر برای جبران خساراتی که به میراث تاریخی‌مان زده‌ایم، اقدام نکنیم، دیگر از نقش رستم و تخت جمشید و میدان نقش جهان و … اثری باقی نخواهد ماند.” 

وی در ادامه افزود:”بارزترین مصداق از تاثیرات بهره‌برداری بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی است. اما مصداق دیگر، آثار تاریخی اصفهان و به خصوص، میدان نقش جهان است . ترک‌خوردگی‌ها در میدان نقش جهان مشهود است و من در بازدید دقیقی که از میدان نقش جهان و مسجد جامع داشتم، پشت مسجد و در قسمتی که ورود بازدید‌کنندگان ممنوع است، ترک‌خوردگی در کاشیکاری‌ها و ترک‌خوردگی و اعوجاج در ستون‌ها را دیدم علاوه بر اینکه بعضی از پل‌های اصفهان هم دچار آسیب‌های ناشی از فرونشست شده‌اند، در شهر اصفهان حدود ۳۵۰ مسجد در پهنه‌های فرونشستی است که تعدادی از این مساجد، بناهای تاریخی محسوب می‌شوند.” 

این فرد در ادامه خاطرنشان کرد:”آثار تاریخی یزد و سمنان و کرمان هم تحت تاثیر فرونشست هستند، اما مهم این است که آثار تاریخی، سازه‌های فاقد اسکلت مهندسی هستند، چون در آن زمان‌ها، بتن و میلگرد نبوده و بناها با خشت و آجر ساخته شده که این مصالح هم گسستگی دارند و بر اثر کشش، به راحتی ترک می‌خورند . نگرانی ما همین است که وقتی فرونشست زمین تا این حد بناهای تاریخی را تهدید می‌کند، با وقوع یک زلزله متوسط یا کوچک، ممکن است این آثار ارزشمند تخریب شوند و به همین دلیل باید نگاه بسیار جدی‌تری به نگهداشت میراث تاریخی‌مان داشته باشیم.”

علی بیت اللهی، در خاتمه اعلام کرد:”فرونشست یک مخاطره انسان ساخت است ما با مصرف بی‌رویه آب، با آبیاری‌های هدرده و کشت محصولات پر آب‌بر، با حفر بی‌رویه چاه‌های مجاز و غیرمجاز و استخراج آب زیر سطحی، باعث این مخاطره شدیم . نتیجه طبیعی این اقدامات، فرونشست زمین است . اگر اقدامی برای جلوگیری از افزایش این روند تخریبی و تلاش برای حفظ این آثار ارزشمند صورت بگیرد، پاسخ سوال شما منفی است، اما اگر با همین رویه ادامه دهیم، قطعا طبیعت با کسی شوخی ندارد و پاسخش را نشان خواهد داد.” 

لازم به اشاره است، پیشتر هم در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، علی بیت‌الهی، دبیر کارگروه ملی زلزله و لغزش لایه‌های زمین اعلام کرده بود:”نرخ فرونشست در محوطه‌های باستانی ایران، به‌ویژه تخت جمشید و نقش رستم در شیراز و میدان نقش جهان در اصفهان خطرساز شده‌ و منطقه مرودشت استان فارس، رکورددار فرونشست زمین در این استان است. در محدوده مرودشت که تخت جمشید و نقش رستم در آن قرار دارند، نرخ فرونشست به ۱۷ سانتیمتر در سال می‌رسد.”

فرونشست زمین ـ اصطلاحی عمومی است که اشاره به حرکت عمودی و رو به سمت پایین سطح زمین دارد و می‌تواند توسط فرایندهای طبیعی، فعالیت‌های انسانی یا هردوی آنها رخ دهد. وجه تمایز فرونشست زمین با حرکت‌های توده‌ای در این است که در فرونشست زمین حرکت افقی کمی یا هیچ حرکت افقی در سطح زمین رخ نمی‌دهد. 

در حالی گسترش فرونشست در ایران از سوی مسیولان مربوطه پر اهمیت جلوه داده نشده که پیشتر هم در تاریخ روز ۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، محمد جوان‌بخت، معاون وزیر نیرو در امور آب با بیان اینکه حدود ۳۵۹ دشت کشور دچار فرونشست است، هشدار شد:”۲۸درصد چاه‌های کشاورزی معادل ۱۱۷هزار حلقه چاه در دشت‌های با نرخ فرونشست بیش از ۱۰ سانتی‌متر حفر شده است.” 

همچنین، در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، علی جاویدانه، رئیس سازمان نقشه‌ برداری کشور، ضمن هشدار نسبت به گسترش پدیده فرونشست زمین در شهرهای ایران، از حرکت فرونشستهای به سمت تاسیسات زیرساختی و مناطق شهری سخن گفت. 

در خبری دیگر به نقل از ایلنا، امروز یکشنبه ۲۰ خرداد ماه ۱۴۰۳، در پی عدم آبرسانی به فضای سبز و درختان واقع در محدودته تخت رستم واقع در شهرستان مرودشت از توابع استان فارس، بسیاری از درختان آن منطقه در خطر خشکی کامل و نابودی قرار گرفته است. 

فعالان میراث‌فرهنگی در تشریح وضعیتاین منطقه اعلام کردند:”تخت‌جمشید یکی از محوطه‌های جهانی است که نیاز به مراقبت و توجه جهانی دارد شاید این آبیاری از سوی مردم اصولی نباشد اما حضور مردم حرکت نمادین در اعتراض به بی‌توجهی مسئولان نسبت به تخت‌جمشید و محیط پیرامون آن است.” 

این فعالان مدنی در ادامه افزودند:”آبیاری نکردن درختان تخت‌جمشید از یکسو، افزایش سوسک چوب خوار که از مهمترین آفت‌های درختان تخت‌جمشید محسوب می‌شود، از سوی دیگر سبب شده که نیمی از درختان تخت‌جمشید خشک شده و از بین بروند.”

طبق اسناد تاریخی و فعالیت‌های باستان‌شناسی مجموعه جهانی تخت جمشید فضاهای بسیار سبز، باغ‌های بزرگ، نهرهای عظیمی داشته است به طوری که هخامنشیان در کنار این معماری سنگی، باغ‌هایی ایجاد کردند و درختانی را کاشتند تا وقتی فردی در آن فضا وارد می‌شود آرامش را تجربه کند.

در نقوش سنگی تخت جمشید در محل پلکان‌ها، درختان سرو که همواره سرسبز است حکاکی شده و این نشان دهنده اهمیت دادن مردمان آن دوران به فضای سبز و درختکاری دارد.

مجموعه جهانی تخت‌جمشید در شهرستان مرودشت و در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال شیراز واقع شده است. 

در هدف پانزدهم از سند ۲۰۳۰ یونسکو که پس از تصویب در سال ۲۰۱۶ برای اجرای مفاد و اهداف در اختیار کشورها قرار گرفت بر حق افراد در برخورداری از محیط زیست و همچنین حفاظت از منابع طبیعی تاکید شده است اما در ایران اجرای اهداف این سند در پی مخالفت آیت الله خامنه ای با آن بطور کامل از دستور کار دولت و مجلس خارج شد و مسیولان حکومتی در ایران، مفاد سند ۲۰۳۰ یونسکو را «ترویج سبک زندگی غربی» می دانند. 

Please follow and like us: