گزارش نقض محیط زیست در ایران

حقوق بشر در ایران  – امروز سه شنبه ۱۵ اسفند ماه ۱۴۰۲، بخشی از پارک قیطریه تهران، توسط افراد ناشناس محصور و در تصرف قرار گرفته است. همچنین، شکار پرندگان وحشی در شهرستان فریدونکنار روند افزایشی به خود گرفته است. از سوی دیگر، در گسترش فعالیت صنایع پتروشیمی، نفت و گاز در منطقه هورالعظیم، لاک پشت فراتی درخطر انقراض قرار گرفته است. 

به گزارش حقوق بشر در ایران به نقل از چند ثانیه، روز دوشنبه ۱۴ اسفند ماه ۱۴۰۲، بخشی از پارک جنگلی قیطریه تهران، توسط افراد ناشناس فتس کشی شده است. 

براساس این گزارش، بخش محصور شده از پارک قیطریه با ایرانیت و نرده های فولادی فنکشی شده است. 

تا لحظه تنظیم این خبر، شهرداری تهران، هیچگونه توضیحی در خصوص این فنس کشی به شهروندان نداده است. 

در خبری دیگر به نقل از دیدبان ایران، روز دوشنبه ۱۴ اسفند ماه ۱۴۰۲، میزان شکار و فروش بی رویه پرندگان وحشی، در مناطق شکار ممنوع و با اسلحه های فاقد مجوز شکار در شهرستان فریدونکنار از توابع استان مازندران، روند افزایشی به خود گرفته است. با وجود این که بازار قدیمی فروش پرندگان مهاجر در شهرستان فریدونکنار استان مازندران بسته شده است، اما فعالیت مافیای غیرقانونی شکار و خرید و فروش پرندگان وحشی همچنان در این شهر ادامه دارد؛ کافی است مسئولان محیط‌زیست‌ استان و شهرستان به بازارچه غیرمجازی که در زمینی در حاشیه باغ پرندگان ایلیا در فریدونکنار باز شده است، سر بزنند.

براساس این گزارش، عطاءالله کاویان، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران اعلام کرد:”شناسایی و جلب شکارچیانی که به این شکل کار می‌کنند، سخت است و دستگیری همه آن‌ها از عهده اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان خارج است.”

در بازار فریندونکنار، پرنده‌ها، بی‎جان و غرق در خون روی تخته‎ های چوبی، کنار یکدیگر قرار می‌گرفتند. گروه گروه پرنده، نه با پرهای رنگارنگ و زیبا، بلکه بدون رنگ و خاکستری کنار هم چیده می‌شدند؛ انگار که از همان اول، بدون جان، هیچ کدام‌شان پری نزده‌ بودند، دانه‎ای برنچیده بودند و نغمه خوش را همچون آهنگی دل‎انگیز در هوا پخش نکرده بودند. دست پرکینه و پرخشم شکارچیان غیرمجاز، پر پریدنشان را از آنها می‌گرفت و صیدشان می‌کرد.

این روند البته هنوز هم ادامه دارد و حتی پرندگانی که مهاجرند و استان‎های شمالی ایران را برای گذراندن فصل سرد انتخاب می‌کنند تا چند وقت دیگر دوباره به زیستگاه اصلی‌شان بازگردند، در شمال کشورمان به دام می‌افتند؛ به دام شکارچیانی که رسم مهمان‌نوازی را نمی‌شناسند و حتی روی نایاب‎ترین پرندگان، یعنی آن‌هایی که در فهرست قرمز جهانی قرار دارند و در حال انقراض هستند نیز اسلحه می‌کشند.

این رسم امروز و دیروز نیست، عمر بازار خرید و فروش غیرقانونی پرندگان وحشی فریدونکنار به بیش از سه دهه قبل می‌رسد، به زمانی که ۲۴ سماک، فروشنده ماهی و پرنده، ۱۲ تخت چیدند و بساط عرضه پرندگانی را که شکار کرده بودند، در شهرستان فریدونکنار برپا کردند. در سال‌های بعد، به مروز زمان و بخصوص در ماه‌های آبان و آذر که پرندگان مهاجر پایشان به استان‎های شمالی باز می‌شد، بازار فروش پرندگان رونق بیشتری هم پیدا می‌کرد، تا زمانی که در سال گذشته، با همت ابراهیم گرجی‌نژاد، فرماندار وقت فریدونکنار، فعالیت این بازار متوقف شد.

البته پرنده‌فروشان غیرقانونی امسال هم مجددا میزهای چوبی خود را در حاشیه بازار اصلی چیدند و بساط خرید و فروش را مانند سال‌های قبل دایر کردند. تا این که دی‌ماه امسال نهادهای نظامی و انتظامی شهرستان فریدونکنار در کنار اداره حفاظت محیط‌زیست و فرمانداری شهرستان بار دیگر اقدامی قاطع برای مقابله با خرید و فروش غیرقانونی پرندگان شکارشده انجام دادند و بازار پرنده‌فروشان را برای همیشه تعطیل کردند، از آن زمان تا امروز هم هیچ فروشنده‎ای در داخل یا حاشیه بازار قدیمی بساطی نچیده است، اما فعالیت مافیای خرید و فروش پرندگان غیرمجاز در فریدونکنار همچنان ادامه دارد.

از رستوران‎ دارها گرفته که ظهر و شب، با گوشت ناب و خوش‌طعم پرنده‌های وحشی و مهاجر، از مشتریان خود پذیرایی می‌کنند، تا مردم محلی که سفره‎ هایشان را با گوشت گونه‌های در معرض انقراض پرندگان رنگین می‌کنند، همگی به رونق فعالیت مافیای پرنده‌فروشی در فریندونکنار کمک می‌کنند و تا زمانی که این مشتری‌ها وجود داشته باشند و فرهنگ بومی اصلاح نشود، بستر خرید و فروش غیرمجاز پرندگان در شمال کشور مهیا است.

همان‌طور که فضا برای شکار این پرندگان فراهم است، چراکه دو تالاب بین‎ المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی مانند ساهون، لپو، پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال در استان مازندران وجود دارد؛ تالاب‌هایی که قرار است مأمنی برای اطراق پرندگان مهاجر باشند، اما به قتلگاه اصلی آنان در سطح استان تبدیل شده‌اند.

علاوه بر این‌ها، بیش از ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار در استان مازندران وجود دارد که مجموعا قرار است از ۹۰ گونه پرنده مهاجر با جمعیت ۲ میلیون بال پذیرایی کنند، اما کیست که نداند همه ساله صدها هزار قطعه از پرندگان پخشی و مهاجر در این استان به تور صیادان می‌افتند و هیچ وقت رنگ بازگشت به خانه را نمی‌بینند؛ البته که مازندران تنها مرکز شکار پرندگان مهاجر نیست و شکارچیان، دامشان را در استان‌های گیلان و گلستان هم پهن می‌کنند و لاشه شکارشان را به فریدونکنار می‌آورند که از گذشته تا امروز، اصلی‌ترین مرکز خرید و فروش پرندگان وحشی در شمال کشور است. به همین دلیل است که با وجود این که ظاهرا بازار پرندگان فریدونکنار جمع‌آوری شده، اما تجارت سیاه پرندگان صیدشده همچنان در این شهر ادامه دارد.

همچنین، محمدعلی یکتانیک، پرنده‌ شناس و فعال محیط‌زیست استان مازندران در تشریح این خبر اعلام کرد:”بازار قدیمی فروش پرندگان غیرمجاز در فریدونکنار بسته شده، اما بازاری دیگر با همین کاربری در جای دیگری از این شهر برپا شده است. او حتی آدرس می‎دهد و به زمینی در حاشیه (باغ پرندگان ایلیا» اشاره می‌کند، به جایی که چند تخته چوبی برای فروش پرندگان در نظر گرفته شده است.”

این فعال محیط زیست در ادامه افزود:”بازار جدید، به بزرگی و رونق بازار قدیمی نیست، اما خرید و فروش پرندگان صیدشده و رونق تجارت مافیای پرنده‌فروشی در آن همچنان ادامه دارد؛ زیرا شیرینی سود چند میلیاردی فروش پرندگان وحشی نمی‎گذارد تا مافیای شکار پرندگان مهاجر، دست از سر این بازار بردارند.”

وی همچنین، خاطرنشان کرد:”به‌راحتی لاشه پرندگان از شهرهای دیگر وارد فریدونکنار می‌شود و حتی در مقر پلیس راه که در ورودی شهرستان قرار گرفته است نیز کمتر شاهد برخورد با نقل و انتقال محموله‌های پرندگان غیرمجازی هستیم که از مناطق مختلف گیلان، مازندران و گلستان به فریدونکنار آورده می‌شوند. این فعال محیط‌زیست البته تاکید دارد که وضعیت بدتر از حد تصور است، به نحوی که برخی نهادها که باید مجری قانون باشند، خودشان به بی‌قانونی موجود در فریدونکنار دامن می‌زنند، او در این زمینه موزه حیات وحش دارآباد را مثال می‌زند و توضیح می‌دهد که شهرداری تهران هم گونه‌های وحشی پرندگان را از مازندران تهیه می‌کند و در این موزه به نمایش می‌گذارد.”

یکتانیک حتی توضیح می‎دهد که همزمان آدرس و نام افراد مشخص را که به صورت مداوم پرندگان را به صورت غیرقانونی شکار و معامله می‎کنند، در چندین نوبت به اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان معرفی کرده است، اما مسئولان محیط‌زیست به حرف‎های او توجهی نکرده‎اند تا بازار غیرقانونی خرید و فروش پرندگان وحشی فریدونکنار، در ظاهر بسته باشد، اما در باطن فعالیت آن در محل دیگری ادامه داشته باشد؛ حتی اگر تعداد مشتریانش به اندازه قبل نباشد، اما بازهم در همین بازار کوچک‌شده نیز افرادی هستند که از قتل عام غیرقانونی پرندگان وحشی، سودهای کلان کسب می‌کنند. این فعال محیط‌زیست البته مسیب میررمضانی، فرماندار فعلی شهرستان فریدونکنار را مقصر وضعیت موجود می‎داند و توضیح می‎دهد با وجود این که آقای رمضانی از باغ پرندگان و عملکرد غیرقانونی برخی پرنده‌فروش‌ها در حاشیه آن بازدید کرده، اما اقدام موثری برای جلوگیری از خرید و فروش غیرقانونی پرندگان در این محدوه انجام نداده است.

از سوی دیگر، عطالله کاویان، معتقد است:”برچیدن بازاری با قدمت بازار غیرقانونی فروش پرندگان فریدونکنار، کار سخت و ارزشمندی بوده است؛ اتفاقی که به گفته او، با همکاری دادستان شهرستان و پشتکار محیطی‎بانانی رخ داده است که در سال‌های گذشته به روش‎های عجیب و غریب حتی با تغییر چهره، شکارچیان و فروشندگان غیرقانونی پرندگان را شناسایی می‌کردند و مدرکی برای دادگاهی کردن آن‎ها تهیه کردند.”

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران در همین زمینه خاطرنشان کرد:”برای این که شیرینی این کار ارزشمند ادامه ‎دار باشد، باید فرهنگ‌سازی کرد. به خاطر همین است که به گفته او، امسال در فصل شکار، محیط‌بانان مازندران در ۱۱ روستای هدف حضور پیدا کردند و آموزش ‎های مراقبت از پرندگان و شکارنکردن آن‎ها را به جوامع محلی دادند.”

کاویان همچنین می‌گوید:”برخی شکارچیان قدیمی با حضور در اداره محیط‌زیست شهرستان فریدونکنار یا اداره‌ کل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران، ابراز پشیمانی کرده و گفته‌اند که این شغل غیرقانونی را برای همیشه کنار می‌گذارند، او اما با این حال تاکید دارد با وجود همه تلاش‌ها، همچنان عده‌ای در سطح استان مازندران به شکار و فروش غیرقانونی پرندگان مشغول هستند، اگرچه مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان، فعالیت این عده را چندان گسترده نمی‌داند.” 

در خبری دیگر به نقل از خبرگزاری مهر، روز دوشنبه ۱۴ اسفند ماه ۱۴۰۲، نورالله مرادی، معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، از خطر انقراض لاک پشت‌، فراتی در تالاب هورالعظیم در پی افزایش فعالیتهای اکتشافاتی در زمینه پتروشیمی، نفت و گاز خبر داد. 

معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست:”تاکید ما این است که فعالیت‌ها در حوزه آموزش و مشارکت مردمی نباید جنبه نمایشی داشته باشد، بلکه این فعالیت‌ها باید با پشتوانه علمی و دانشگاهی انجام شود.”

در این جلسه همچنین ابوذر شریفی، مدیر عامل شرکت مهندسی و توسعه نفت با اشاره به اینکه رعایت الزامات محیط زیستی از جمله الزامات این شرکت در طول انجام پروژه‌ها محسوب می‌شود، گفت:”از جمله اقداماتی که در پروژه‌های ما صورت گرفته رساندن ضریب انتقال در ۲ میدان نفتی به ۹۸ درصد است که همین امر باعث کاهش آلودگی‌های زیست محیطی در پروژه‌ها می‌شود.”

وی حفاظت از لاک‌پشت فراتی را نقطه عطفی در توجه این مجموعه به مسوولیت‌های اجتماعی خود در قبال محیط زیست، افزود:”تمام تلاش ما این است که توسعه و محیط زیست را در کنار هم داشته باشیم و تحقق این امر تنها با توجه به حفاظت از محیط زیست امکان‌پذیر است.”

همچنین، باربد صفایی، پژوهشگر و تالاب هورالعظیم، خزنده‌شناس در ادامه تشریح کرد:”ما آسیب‌های متعددی را برای این‌گونه در منطقه هورالعظیم شناسایی کرده‌ایم که مهم‌ترین آن‌ها تخریب زیستگاه و حمله سگ‌های ولگرد به این‌گونه است که توجه ویژه‌ای را می‌طلبد.” 

 در هدف پانزدهم  سند ۲۰۳۰ یونسکو، به صراحت بر حفاظت، بازیابی و ترویج استفاده پایدار از اکوسیستم های زمینی، مدیریت پایدار جنگل ها، مبارزه با بیابان زایی، متوقف و معکوس نمودن فرسایش زمین و توقف از بین بردن تنوع زیستی تاکید شده است. 

Please follow and like us: