اجرای احکام اعدام دستکم ۲۳ زندانی در ۱۰ استان

حقوق بشر در ایران ـ امروز دوشنبه ۱۴مهرماه ۱۴۰۴، احکام اعدام دستکم ۲۳ زندانی با اتهامات «قتل عمد» یا «قاچاق موادمخدر» در زندان قزوین، اراک، بیرجند، شیراز، زنجان، کرج، تایباد، گرگان، رشت و سنندج، اجرا شد. 

به گزارش حقوق بشر در ایران، سحرگاه یکشنبه ۱۳ مهر ماه ۱۴۰۴، محسن برزگر، متهم به «قتل عمد» و محبوس در زندان مرکزی(چوبیندر) استان قزوین، اعدام شد. 

براساس این گزارش، محسن برزگر، پیشتر به اتهام «قتل عمد»، دستگیر و توسط قاضی شعبه دادگاه کیفری ۱ استان قزوین به اعدام(قصاص نفس) محکوم شده بود. 

اجرای حکم اعدام محسن برزگر، تا لحظه تنظیم این خبر، توسط رسانه های رسمی و یا منابع خبری داخل کشور، منتشر نشده است. 

در خبری دیگر، سحرگاه یکشنبه ۶ مهر ماه ۱۴۰۴، رسول نوری، متهم به «قاچاق موادمخدر» در زندان مرکزی اراک، اعدام شد. 

یک فرد مطلع درخصوص اعدام این زندانی به سازمان حقوق بشر ایران گفت:”رسول نوری اهل اراک بود و از ۶سال پیش با اتهام مواد مخدر بازداشت و به اعدام محکوم شده بود.”

اعدام این زندانی تا لحظه تنظیم این خبر از سوی رسانه‌های داخل ایران و یا منابع رسمی اعلام نشده است.

در خبری دیگر، سحرگاه چهارشنبه ۹ مهرماه ۱۴۰۴، خدایار فرجی، متهم به «قتل عمد» و محبوس در زندان مرکزی بیرجند در استان خراسان جنوبی، اعدام شد. 

براساس این گزارش، خدایار فرجی، پیشتر به اتهام «قتل عمد» دستگیر و توسط قاضی شعبه دادگاه کیفری۱ استان خراسان جنوبی، اعدام شد. 

تا لحظه تنظیم این گزارش، اعدام این زندانی توسط رسانه های رسمی داخل کشور، اعلام نشده است. 

در خبری دیگر، سحرگاه امروز یکشنبه ۱۳ مهر ماه ۱۴۰۴، بهمن رحیمی، متهم به «قاچاق موادمخدر» و محبوس در زندان مرکزی اراک، اعدام شد. 

بر اساس این گزارش، بهمن رحیمی، پیشتر از بابت اتهامات مرتبط با جرائم مواد مخدر بازداشت و سپس توسط قاضی شعبه دادگاه انقلاب استان مرکزی به اعدام محکوم شده بود.

تا لحظه تنظیم این خبر، اجرای حکم اعدام بهمن رحیمی، توسط رسانه های رسمی و یا منابع خبری داخل کشور اعلام نشده است. 

در خبری دیگر، سحرگاه امروز یکشنبه ۱۳ مهرماه ۱۴۰۴، فرزاد رسول‌زاده، رحمان درخشانی (جهانبخش رخشانی)، محمد سلطانپور و نورمحمد ناصری، چهار زندانی متهم به «قاچاق موادمخدر» در زندان مرکزی(عادل آباد) شیراز، اعدام شدند. 

همچنین، یک فرد مطلع درخصوص اعدام ۳ تن از این زندانیان به سازمان حقوق بشر ایران گفت:”جهانبخش رخشانی، شهروند بلوچ اهل روستای چاهکی شهرستان رودبار جنوب از توابع کرمان بود و از حدود ۷ سال پیش با اتهام «حمل مواد مخدر» بازداشت و به اعدام محکوم شده بود. او پدر دو فرزند بود. محمد سلطان‌پور هم اهل شیراز بود و از حدود ۵سال پیش با اتهام «قاچاق موادمخدر» بازداشت و به اعدام محکوم شده بود. فرزاد رسول‌زاده نیز اهل رشت بود و از حدود ۴ سال پیش با اتهام «قاچاق موادمخدر» بازداشت و به اعدام محکوم شده بود.” 

خبر اجرای احکام اعدام این ۴ زندانی، تا لحظه تنظیم این خبر، توسط رسانه های رسمی داخل کشور توسط رسانه های داخل کشور، منتشر نشده است. 

در خبری دیگر، سحرگاه چهارشنبه ۲ مهر ماه ۱۴۰۴، رویا عباس‌زاده ـ ۲۵ ساله و سحرگاه چهارشنبه ۹ مهر ماه ۱۴۰۴، خسرو مرادلو ـ ۲۷ ساله، دو زندانی متهم به «قتل عمد» یا «قاچاق موادمخدر» و محبوس در زندان مرکزی استان زنجان‌ اعدام شدند. 

بنا به اطلاع سازمان حقوق بشر ایران، صبح روز چهارشنبه ۲ مهر ماه، حکم اعدام یک زن در زندان مرکزی زنجان به اجرا درآمد. هویت این زن که با اتهام «قتل عمد» به قصاص نفس محکوم شده بود، رویا عباس‌زاده، ۲۵ ساله احراز شده است.

یک فرد مطلع درخصوص اعدام این ۲ زندانی به سازمان حقوق بشر ایران گفت:”رویا عباس‌زاده اهل یکی از روستاهای بین تاکستان و زنجان بود و از چهار سال پیش به اتهام قتل نامزدش بازداشت و به قصاص محکوم شده بود. خانواده رویا او را به زور و اجبار وادار کردند با کسی عروسی کند که دوستش نداشته و همین باعث شد او را با خوراندن ماده سمی به قتل برساند.”

این فرد مطلع در ادامه افزود:‌”خسرو مرادلو اهل زنجان بود و از دو سال و نه ماه پیش با اتهام مواد مخدر بازداشت و به اعدام محکوم شده بود. او پیش از بازداشت راننده بود و از داخل ماشینش مواد مخدر پیدا شده بود. او پدر یک کودک خردسال بود و تا لحظه اجرای حکم منکر آگاهی از مواد مخدر کشف شده در داخل ماشینش شده بود.”

اعدام این ۲زندانی تا لحظه تنظیم این خبر از سوی رسانه‌های داخل ایران و یا منابع رسمی اعلام نشده است. 

در خبری دیگر، سحرگاه شنبه ۹ مهر ماه ۱۴۰۴، سعید سیدی‌طبائی، مهدی مرادی و سجاد محمودی، سه زندانی متهم به «قتل عمد» و محبوس در زندان قزلحصار کرج، اعدام شدند. 

براساس اعلام سازمان حقوق بشر ایران:”حکم اعدام ۳ زندانی با اتهامات سعید سیدی‌طبائی، مهدی مرادی و سجاد محمودی که در پرونده‌های جداگانه با اتهام «قتل عمد» به اعدام(قصاص نفس) اعدام شدند.”

اعدام این ۳ زندانی تا لحظه تنظیم این خبر از سوی رسانه‌های داخل ایران و یا منابع رسمی اعلام نشده است.

در خبری دیگر، سحرگاه چهارشنبه ۲ مهر ماه ۱‍۴۰۴، کیوان محمدی، ۲۹ ساله، متهم به «قاچاق موادمخدر» و محبوس در زندان مرکزی استان زنجان، اعدام شد. 

یک فرد مطلع درخصوص اعدام این زندانی به سازمان حقوق بشر ایران گفت:”کیوان محمدی اهل شهرستان قروه و ساکن اسلامشهر بود از حدود ۲ سال پیش به اتهام «قاچاق موادمخدر» بازداشت و به اعدام محکوم شده بود. او از خانواده بی‌بضاعتی بود و وکیل اختیاری نداشت و روند رسیدگی به پرونده او به‌سرعت پیش رفت و در کمترین زمان اعدام شد.” 

اعدام این زندانی تا لحظه تنظیم این خبر از سوی رسانه‌های داخل ایران و یا منابع رسمی اعلام نشده است.

در خبری دیگر، سحرگاه یکشنبه ۳۰ شهریور ماه ۱۴۰۴، مجتبی مهدوی ـ ۳۴ ساله و فهیم احمدی ـ تبعه افغانستان، دو زندانی متهم به «قاچاق موادمخدر» و محبوس در زندان شهرستان تایباد، اعدام شدند.

یک فرد مطلع درخصوص اعدام این ۲ زندانی به سازمان حقوق بشر ایران گفت:”مجتبی مهدوی از حدود ۲سال پیش با اتهام «قاچاق موادمخدر» بازداشت و به اعدام محکوم شده بود. فهیم احمدی هم تبعه افغانستان بود و از حدود ۴ سال پیش با اتهام «قاچاق موادمخدر» بازداشت و به اعدام محکوم شده بود.”

اعدام این ۳ زندانی تا لحظه تنظیم این خبر از سوی رسانه‌های داخل ایران و یا منابع رسمی اعلام نشده است.

در خبری دیگر، سحرگاه چهارشنبه ۲ مهر ماه ۱۴۰۴، میثم خدادادی، حدودا ۴۰ ساله، متهم به «قتل عمد» و محکوم به «قصاص نفس» در زندان امیرآباد(مرکزی) گرگان، اعدام شد.

یک فرد مطلع درخصوص اعدام این زندانی به سازمان حقوق بشر ایران گفت:”میثم خدادادی از حدود ۴ سال پیش به اتهام قتل برسر مسایل ناموسی بازداشت و به قصاص محکوم شده بود.”

اعدام این زندانی تا لحظه تنظیم این خبر از سوی رسانه‌های داخل ایران و یا منابع رسمی اعلام نشده است. 

در خبری دیگر، سحرگاه چهارشنبه ۹ مهر ماه ۱۴۰۴، حیدر رضائی‌پور، ۴۰ ساله و هوشنگ رحمان‌طلب، ۴۶ ساله، دو زندانی متهم به «قتل عمد» و محکوم به «قصاص نفس» در زندان لاکان(مرکزی) رشت، اعدام شدند. 

یک فرد مطلع درخصوص اعدام این ۲ زندانی به سازمان حقوق بشر ایران گفت:”حیدر رضائی‌پور و هوشنگ رحمان طلب هر دو اهل شهر رشت بود و از حدود ۴سال پیش با اتهام «قتل عمد» بازداشت و به اعدام(قصاص نفس) محکوم شده بودند. هوشنگ رحمان طلب پیش از بازداشت راننده جرثقیل بوده و درحین کار با فردی نزاع می‌کند که این نزاع منجر به قتل می‌شود.” 

اعدام این ۲ زندانی تا لحظه تنظیم این خبر از سوی رسانه‌های داخل ایران و یا منابع رسمی اعلام نشده است.

در خبری دیگر، سحرگاه یکشنبه ۱۳ مهر ماه ۱۴۰۴، مظفر درودی، حدودا ۳۰ ساله و متهم به «قتل عمد»، محبوس در زندان مرکزی استان سمنان، اعدام شد.

یک فرد مطلع درخصوص اعدام این زندانی به سازمان حقوق بشر ایران گفت:”مظفر درودی اهل سمنان بود و از حدود ۴سال پیش با اتهام قتل در یک نزاع خیابانی بازداشت و به قصاص محکوم شده بود.”

اعدام این زندانی تا لحظه تنظیم این خبر از سوی رسانه‌های داخل ایران و یا منابع رسمی اعلام نشده است.

در خبری دیگر به نقل از کردپا، سحرگاه دوشنبه ۱۴ مهر ماه ۱۴۰۴، طالب هجرتی‌پور، اهل شهرستان مریوان از توابع استان کردستان و متهم به«قتل عمد» در زندان مرکزی سنندج، اعدام شد. 

به گفته یک فرد مطلع:”این زندانی حدود ١٢ سال پیش به اتهام «قتل عمد» بازداشت و سپس از سوی دستگاه قضایی حکومت ایران به اعدام محکوم شده بود.” 

تا لحظه تنظیم این خبر، اعدام طالب هجرتی‌پور، توسط مراجع رسمی یا رسانه‌های داخل ایران اعلام نشده است. 

مجازات اعدام در ایران یکی از پرکاربردترین و بحث‌برانگیزترین مجازات‌ها در نظام کیفری کشور به‌شمار می‌رود. بخش بزرگی از احکام اعدام در ایران به دو گروه از جرایم مربوط می‌شود: قتل عمد و قاچاق مواد مخدر. هرچند هر دو عنوان در قوانین داخلی جرم‌انگاری شده‌اند، اما نحوه‌ی رسیدگی، صدور و اجرای این احکام از دیدگاه حقوق بشر بین‌الملل همواره با چالش‌های جدی روبه‌رو بوده است.

۲. مبنای قانونی اعدام در قوانین ایران

۱. قتل عمد:
بر اساس ماده‌ی ۳۸۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)، مجازات قتل عمد در صورت مطالبه‌ی اولیای دم، قصاص نفس است. این مجازات ماهیتی حق‌الناس دارد و در صورت گذشت خانواده‌ی مقتول، می‌تواند به دیه یا حبس تبدیل شود.

۲. قاچاق مواد مخدر:
بر اساس «قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر» (مصوب ۱۳۶۷ با اصلاحات ۱۳۹۶)، برای جرایمی چون حمل، تولید یا خرید و فروش حجم بالایی از مواد مخدر صنعتی یا سنتی، حکم اعدام صادر می‌شود.
با این حال، اصلاحات سال ۱۳۹۶ تلاش کرد تا دامنه‌ی صدور حکم اعدام را محدودتر کند، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که اجرای اعدام به دلایل مرتبط با مواد مخدر همچنان در سطح بالایی ادامه دارد.

۳. نگرانی‌های حقوق بشری درباره روند دادرسی

گزارش‌های نهادهای بین‌المللی و داخلی نشان می‌دهد که در بسیاری از پرونده‌های اعدام، به‌ویژه در جرایم مواد مخدر و قتل، اصول دادرسی عادلانه رعایت نمی‌شود. از جمله:

• عدم دسترسی فوری و مؤثر متهم به وکیل در مراحل بازجویی،

• اخذ اعترافات تحت فشار، شکنجه یا تهدید،

• نبود دادگاه علنی و بی‌طرف،

• عدم اطلاع خانواده‌ها از زمان اجرای حکم،

• اجرای مخفیانه‌ی احکام و دفن بدون حضور خانواده.

این موارد با ماده‌ی ۱۴ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) که ایران به آن پیوسته است، مغایرت دارد.

۴. جایگاه اعدام در اسناد بین‌المللی حقوق بشر

• ماده‌ی ۶ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی: حق حیات را «حق ذاتی هر انسان» دانسته و اجرای اعدام را تنها برای «جرائم بسیار سنگین» و با رعایت کامل دادرسی عادلانه مجاز می‌داند.

• کمیته‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد در تفسیر عمومی شماره‌ی ۳۶ خود تصریح کرده است که جرائمی چون «قاچاق مواد مخدر» یا جرائم غیرخشونت‌آمیز، در زمره‌ی «جرائم بسیار سنگین» نیستند و نباید منجر به اعدام شوند.

• اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر (مواد ۳ و ۵) نیز حق زندگی و منع شکنجه را از حقوق بنیادین بشر می‌داند.

در نتیجه، اجرای اعدام برای متهمان مواد مخدر، از منظر حقوق بین‌الملل فاقد توجیه حقوقی مشروع است.

۵. تحلیل تطبیقی و ارزیابی عملکرد ایران

۱. در جرایم قتل عمد:
در پرونده‌های قتل، اجرای قصاص به درخواست اولیای دم انجام می‌شود. اگرچه این مجازات در فقه اسلامی ریشه دارد، اما از دیدگاه حقوق بشر، دولت موظف است از حق حیات به‌عنوان حقی غیرقابل سلب حفاظت کند و زمینه‌های گذشت، سازش و اصلاح ساختار عدالت ترمیمی را فراهم سازد.

۲. در جرایم مواد مخدر:
بر اساس آمار نهادهای بین‌المللی، بیش از نیمی از اعدام‌های ثبت‌شده در ایران در سال‌های اخیر مربوط به جرائم مواد مخدر بوده است. این در حالی است که بسیاری از کشورها در دهه‌های اخیر اعدام در این حوزه را لغو یا تعلیق کرده‌اند.
بنابراین، تداوم اجرای این احکام در ایران با روند جهانی لغو تدریجی مجازات اعدام در تضاد است.

۶. پیامدهای اجتماعی و انسانی

• ایجاد ترس و رعب در جامعه بدون کاهش معنادار در نرخ جرم،

• آسیب روانی به خانواده‌های محکومان،

• تشدید بی‌اعتمادی عمومی نسبت به عدالت قضایی،

• بازتولید چرخه‌ی خشونت به‌جای بازدارندگی واقعی.

۷. جمع‌بندی

صدور و اجرای احکام اعدام برای متهمان به قتل عمد یا قاچاق مواد مخدر در ایران، از دیدگاه حقوق بین‌الملل و اسناد جهانی حقوق بشر، با اصول حق حیات، منع مجازات‌های ظالمانه و دادرسی عادلانه در تعارض است.

اصلاح ساختار کیفری کشور، محدود کردن دایره‌ی مجازات اعدام به موارد استثنایی، و حرکت به‌سوی لغو تدریجی اعدام، می‌تواند گامی در جهت هم‌سویی نظام عدالت کیفری ایران با معیارهای بین‌المللی و انسانی باشد.

Please follow and like us: