افزایش ترک تحصیل کودکان و نوجوانان در سال ۱۴۰۲

حقوق بشر در ایران  – امروز یکشنبه ۲۷اسفند ماه ۱۴۰۲، میزان ترک تحصیل کودکان و نوجوانان در سال ۱۴۰۱ ـ ۱۴۰۲، افزایش پیدا کرده است. 

به گزارش حقوق بشر در ایران به نقل از دنیای اقتصاد، امروز یکشنبه ۲۷ اسفند ماه ۱۴۰۲، در پی افزایش مشکلات اقتصادی و فقر در فاصله سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، میزان ترک تحصیل کودکان و نوجوانان، روند افزایشی به خود گرفته است. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ نرخ ترک تحصیل دانش‌آموزان در تمامی مقاطع تحصیلی افزایش یافته است. در این سال تحصیلی نرخ ترک تحصیل دانش آموزان در مقطع ابتدایی با افزایش ۰.۲۵واحد درصدی به ۱.۲درصد رسیده است.

ترک تحصیل در مقطع ابتدایی موجب افزایش بی‌سوادی در آینده می‌شود و بسیار نگران‌کننده است. کارشناسان معتقدند افزایش میزان ترک‌ تحصیل با افزایش نرخ فقر در سال‌های گذشته رابطه تنگاتنگی دارد. در حال حاضر نرخ فقر در ایران ۳۰درصد است. به عبارت دیگر حدود یک‌سوم از جمعیت ایران توانایی تهیه نیازهای اساسی خود را ندارند. در چنین شرایطی حتی اگر تحصیل رایگان باشد، هزینه‌های جانبی آن موجب می‌شود برخی از خانوارها از تحصیل فرزندان خود چشم بپوشند.

علاوه بر این، امکان آن وجود دارد که با توجه به افزایش پدیده کار کودکان، دانش‌آموزان ترک‌تحصیل‌کرده به کارهایی از قبیل شاگردی و زباله‌گردی مشغول شوند. علاوه بر این، برخی از دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم به دلایلی مانند ناکامی برخی از تحصیل‌کردگان در یافتن شغل متناسب با تحصیلات خود، ترجیح می‌دهند به جای ادامه‌تحصیل، زودتر وارد بازار کار شوند.

بر اساس اطلاعات منتشر‌شده توسط مرکز آمار، در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، نرخ ترک‌تحصیل دانش‌آموزان در مقاطع تحصیلی مختلف افزایش یافته است. در سال مذکور نرخ ترک‌تحصیل در مقطع ابتدایی با فزایش ۰.۲۵واحد درصدی نسبت به سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰، به ۱.۲درصد رسیده است. در این سال تحصیلی در دوره ابتدایی نرخ ترک‌تحصیل پسران ۱.۲۱ و نرخ ترک‌تحصیل دختران معادل ۱.۱۹درصد بوده است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند افزایش میزان ترک‌تحصیل در این مقطع می‌تواند آسیب‌های قابل‌توجه و بعضا جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد. برای مثال اگر فردی در سال‌های اولیه مقطع ابتدایی ترک‌تحصیل کند، از داشتن مهارت‌هایی مانند خواندن و نوشتن نیز محروم می‌شود. علاوه بر این، آمارهای مربوط به بازماندگان از تحصیل نشان می‌دهد در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، بیش از ۱۷۵هزار از دانش‌آموزان دوره ابتدایی از تحصیل جامانده‌اند.

با وجود آنکه جمعیت جاماندگان از تحصیل نسبت به سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ کاهش یافته، با‌این‌حال همچنان عدد نگران‌کننده‌ای است. نگاهی به آمارهای سال گذشته نشان می‌دهد بیشترین میزان جاماندگی از تحصیل در مقطع ابتدایی مربوط به سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بوده است. در این سال مدارس از ابتدای سال تحصیلی به صورت مجازی افتتاح شدند.

گفته می‌شد که برخی از دانش‌آموزان به دلیل عدم دسترسی به اینترنت و وسایل ارتباطی لازم برای دسترسی به آموزش‌های مجازی، مجبور به کناره‌گیری از تحصیل شدند.

تا پیش از این، میزان بازماندگان از تحصیل در دوره ابتدایی حدود ۱۴هزار نفر بود. در حال حاضر نیز برخی از کارشناسان معتقدند اصلی‌ترین دلیل ترک‌تحصیل در این مقطع تحصیلی، مشکلات اقتصادی خانوارهاست. در سال ۱۴۰۱، نرخ فقر در ایران معادل ۳۰درصد بوده است.

به عبارت دیگر در حال حاضر حدود یک‌سوم از جمعیت ایران توانایی تهیه نیازهای اساسی خود را ندارند. در چنین شرایطی حتی اگر تحصیل رایگان باشد، هزینه‌های جانبی آن موجب می‌شود برخی از خانوارها از تحصیل فرزندان خود چشم بپوشند. علاوه بر این، در سال‌های گذشته پدیده زباله‌گردی و تکدیگری کودکان به صورت قابل‌توجهی افزایش یافته و احتمال آن می‌رود که تعدادی از دانش‌آموزان ترک‌تحصیل‌کرده به این فعالیت‌ها بپردازند.

با تغییر مقطع تحصیلی از ابتدایی به متوسطه دوره اول، نرخ ترک‌تحصیل نیز افزایش می‌یابد. در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، نرخ ترک‌تحصیل در مقطع متوسطه دوره اول با افزایش ۱.۱واحد درصدی به ۵.۴۷درصد رسیده است. در این مقطع تحصیلی نرخ ترک‌تحصیل پسرها معادل ۶.۵ و نرخ ترک‌تحصیل دخترها معادل ۴.۳درصد بوده است. در سال تحصیلی مذکور تعداد بازماندگان از تحصیل در مقطع دوره متوسطه اول با افزایش ۸هزار نفری نسبت به سال تحصیلی قبلی، به ۱۹۷هزار و ۶۹۰نفر رسیده است.

با‌این‌حال بیشترین میزان افزایش نرخ ترک‌تحصیل مربوط به متوسطه دوره دوم بوده است. در سال تحصیلی گذشته نرخ ترک‌تحصیل در مقطع متوسطه دوره دوم با افزایش ۱.۷۲درصدی، به ۴.۰۴درصد رسیده است. در این سال نرخ ترک‌تحصیل دختران معادل ۳.۵ و نرخ ترک‌تحصیل پسران معادل ۴.۵درصد بوده است.

در سال‌های گذشته عواملی مثل ناکامی برخی از جوانان در یافتن شغل، در‌‌حالی‌که از تحصیلات آکادمیک برخوردار بودند، موجب شده برخی به این نتیجه برسند که آغاز فعالیت در بازار کار به جای ادامه‌تحصیل انتخاب بهتری است. بنابراین احتمال آن می‌رود که علاوه بر مشکلات اقتصادی، انگیزه‌های این‌چنینی نیز در زمینه ترک تحصیل افرادی که در این مقطع تحصیلی هستند، موثر باشد.

در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، نسبت دانش‌آموزان مدارس غیردولتی به کل دانش‌آموزان افزایش یافته و با افزایش ۱.۶درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ به ۱۴درصد رسیده است. این نسبت در مقطع ابتدایی بیش از دیگر مقاطع است.

در سال‌های گذشته بسیاری از والدین دانش‌آموزان به این نتیجه رسیده‌اند که به جای استفاده از مدارس دولتی، با پرداخت شهریه فرزندان خود را در مدارس غیرانتفاعی ثبت‌نام کنند. مهم‌ترین دلیل والدین برای این کار تفاوت زیاد کیفیت آموزش در مدارس دولتی و غیردولتی است. گفته می‌شود در سال‌های گذشته تحریم‌های اقتصادی موجب شده درآمدهای دولت کاهش یابد.

کاهش این درآمدها در کیفیت آموزش دولتی نیز موثر واقع شده و اگر افراد توانایی پرداخت هزینه تحصیل فرزند خود را داشته ‌باشند، ترجیح می‌دهند که فرزندانشان در مدارس غیر‌دولتی تحصیل کنند. 

پیشتر هم در تاریخ ۱۲ دی ماه ۱۴۰۲، مرکز آمار ایران، با انتشار گزارشی، از محرومیت ۹۲۹ هزار و ۷۹۸ کودک و نوجوان واجد شرایط برای تحصیل در ۳ مقطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه، در سال تحصیلی ۱۴۰۲ ـ ۱۴۰۱، از حق تحصیل و دسترسی به امکانات آموزشی خبر داده بود. 

لازم به اشاره است، مرکز آمار ایران، در تاریخ ۲۵ مهر ماه ۱۴۰۲، با انتشار گزارشی، به تشریح وضعیت تحصیلی کودکان و نوجوانان در ایران پرداخت و اعلام کرد در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، بیش از ۵۵۶ هزار نوجوان، یا به تعبیر کنوانسیون حقوق کودکان، کودک – در سن ۱۵ تا ۱۷ سال از تحصیل بازماندند که بیش از ۲۹۵ هزار نفر آنها پسر و بیش از ۲۶۱ هزار نفر هم دختر هستند. 

در تاریخ ۲۰ اسفند ماه ۱۴۰۱، مرکز پژوهشهای مجلس اعلام کرد، نرخ جذب بســیار ناچیز کودکان بازمانده از تحصیل در کنار تعداد بالای ترک تحصیل سالیانه از میزان ۳۴۷ هزار نفر تا ۲۷۰ هزار نفر، سبب شده روند بازماندگی از تحصیل در نظام آموزش و پرورش روبه رشد باشد. 

فقر و محرومیت از تامین اجتماعی شهروندان ایران در حالی رو به گسترش است که در ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر،‌ بر حق افراد در برخورداری از تامین اجتماعی مناسب به لحاظ؛ خوراک، مسکن، پوشاک و برخورداری از خدمات حمایتی اجتماعی در مواقع بیکاری، بیماری، نقص اعضا، بیوگی، پیری یا در تمام موارد دیگر تاکید شده است.

همچنین در اهداف سند ۲۰۳۰ یونسکو، به حق افراد در برخورداری از محیط زندگی سالم و استاندارد، متناسب با مقام انسانی آنها تاکید شده است اما در ایران پس از مخالفت علی خامنه ای با اجرای سند برای استاندارد سازی زندگی اجتماعی شهروندان اجرای آن به کلی از دستور کار خارج شد. 

Please follow and like us: