حقوق بشر در ایران – امروز سه شنبه ۲ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹, حکم اعدام شایان سعیدپور کودک-مجرم محبوس در زندان سقز به اجرا در آمد. این کودک – مجرم ۲ روز پیش از اجرای حکم اعدام به سلول انفرادی در این زندان منتقل شده بود. شایان سعیدپور, در پی اعتراضات اخیر زندانیان محبوس در زندان سقز موفق به فرار از آن زندان شده بود. این کودک – مجرم به اتهام قتل فردی بنام سلیمان آزادی به اعدام محکوم شده بود.
به گزارش حقوق بشر در ایران, سحرگاه امروز سه شنبه ۲ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹, شایان سعیدپور, کودک – مجرم متولد ۳۰ مرداد ماه ۱۳۷۶, محبوس در زندان مرکزی سنندج اعدام شد. این زندانی کودک – متهم به قتل در سال ۱۳۹۴ و در حالی که فقط ۱۵ سال سن داشت پس از به قتل رساندن سلیمان آزادی, بازداشت و پس از طی مراحل بازجوئی و دادرسی توسط دادگاه به اعدام محکوم شده بود. حکم وی پس از ارجاع به دیوان عالی کشور عیناً تائید شد و پرونده وی به واحد اجرای احکام ارجاع شده بود. شایان سعیدپور, در جریان اعتراضات اخیر در زندان مرکزی سقز موفق به فرار از آن زندان شده بود اما پس از بازداشت بصورت تنبیهی به زندان مرکزی سنندج منتقل شده بود.
براساس این گزارش, با توجه به اینکه در گزارش پیشین انتقال این زندانی به سلول انفرادی در زندان مرکزی سنندج گزارش شده بود اما به نظر شایان سعیدپور برای اجرای حکم اعدام به زندان سقز منتقل شده بود.
روز یکشنبه ۳۱ فروردین ماه ۱۳۹۹, شایان سعیدپور کودک-مجرم متهم به قتل عمد که در سن ۱۸ سالگی به اتهام قتل بازداشت و پس از طی مراحل دادرسی به اعدام محکوم شد برای اجرای حکم اعدام به سلول انفرادی منتقل شده بود و با توجه به تماس مسئولان زندان سقز با خانواده و وکیل مدافع شایان سعیدپور از آنها خواسته شده بود برای روز دوشنبه ۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ جهت آخرین ملاقات به زندان مرکزی سقز مراجعه کنند.
در تاریخ ۸ فروردین ماه ۱۳۹۹, شایان سعیدپور در پی شورش در زندان سقز, به همراه حدود ۸۰ زندانی دیگر از این زندان فرار کرده بود و پس از مدتی مجددا توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. در حالی که شایان سعیدپور در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ از زندان مرکزی سنندج به زندان سقز منتقل شده بود. به نظر میرسد علت اینکه مسئولان تصمیم به اجرای حکم گرفته‌اند نیز فرار وی از زندان بوده باشد.
- بیشتر بخوانید: فرار دستکم ۷۰ زندانی محبوس در زندان سقز / ویدئو
در تاریخ ۱ آبان ماه ۱۳۹۷، شایان سعیدپور کودک-مجرم متهم به قتل محبوس در زندان سنندج توسط شعبه ۱ دادگاه کیفری ۱ استان کردستان به ریاست قاضی وفاییان به اعدام محکوم شد. این حکم پس از اعتراض و ارجاع به دیوان عالی کشور عیناً تائید شد.
- بیشتر بخوانید: صدور حکم اعدام برای کودک-مجرم در سقز
این کودک – مجرم متولد ۳۰ شهریور ۱۳۷۶ و اهل شهر سقز به اتهام قتل سلیمان آزادی که طی یک درگیری در تاریخ ۲۵ مردادماه سال ۳۹۴ اتفاق افتاده بود به اعدام محکوم شد و در زمان وقع قتل شایان سعیدپور دقیقا ۱۷ سال و ۱۰ ماه و ۲۵ روز سن داشت.
نزدیکان شایان سعیدپور می‌گویند او به دلیل مشکلات روحی، بارها اقدام به خودزنی نیز کرده بود اما پزشکی قانونی رشد کامل عقلی وی را تائید کرده است.
با اینحال خانواده این کودک – مجرم تاکید دارند که در زمان قتل این کودک – مجرم درکی از اقدام خود نداشته و حتی تا ماه‌ها پس از بازداشت همواره از زندان جویای احوال “خروس” خود بوده و نمی‌توانست ماهیت واقعه رخ داده را به درستی درک کند.
همچنین وکیل مدافع شایان سعیدپور در تاریخ ۱۷ آبان ماه ۱۳۹۷, در گفتگو با گزارشگر حقوق بشر در ایران گفته بود: “حکم اعدام شایان در حالی صادر شد که وی علاوه بر صغر سن در زمان وقوع حادثه قتل تحت تاثیر مشروبات الکلی بوده و دو نفر نیز به این موضوع در دادگاه شهادت داده‌اند. اتهامات عنوان شده علیه وی “شرب خمر” و “قتل عمد” بوده است که از بابت شرب خمر نیز در دادگاه به ۸۰ ضربه شلاق محکوم شده است. با توجه به اینکه شواهد نشان می‌دهد شایان مقتول را از قبل نمی‌شناخته و دلیل شرب خمر اقدام به قتل نبوده است، بنده لایحه فرجام‌خواهی در ارتباط با این موضوع را به دادگاه ارائه کرده‌ام که امیدواریم با بررسی مجدد پرونده توسط دادگاه این حکم تغییر کند”.
این وکیل دادگستری افزود: “پرونده پزشکی شایان توسط پزشکی قانونی استان کردستان بررسی شده، علیرغم شواهد و مدارک موجود در پرونده و شهادت شهود این نهاد احراز تحت تاثیر مشروبات الکی بودن شایان را به نهادهای قضایی واگذار کرده‌اند، همینطور علیرغم تائید سابقه تکانه های روانی (Impulse control disorder) در متهم و تائید پرونده پزشکی-روانی ایشان، نظر بر رشد عقلی کامل موکل من داده و عنوان کرده‌اند که وی علیرغم تکانه های روانی و صغر سن، توانایی تشخیص مجرمانه بودن و یا نبودن عمل را داشته است”.
وکیل شایان سعیدپور در ادامه همچنین گفته بود: “با توجه به اینکه بازپرس پرونده از نظر پزشکی قانونی سنندج قانع نشده بود، پرونده را برای پزشکی قانونی استان کرمانشاه نیز فرستاد که آنها هم عینا نظر پزشکی قانونی کردستان را تایید کردند.”
مجازات کودکان در ایران و از جمله صدور حکم اعدام برای آنان در موارد مختلف از جمله درگیری و قتل، قاچاق مواد مخدر و… همواره یکی از چالش‌های مهم نقض حقوق بشر در ایران بوده است.
ایران یکی از معدود کشورهایی است که کودک-مجرمان را به مرگ محکوم می‌کند و بیشتر از تمام کشورهای دیگر، مجازات اعدام را برای نوجوانان اجرا می‌کند. در سال ۲۰۱۹، دستکم چهار کودک با نقض کنوانسیون حقوق کودک که مقام‌های جمهوری اسلامی آن را امضا کرده‌اند، در ایران اعدام شدند.
پیمان‌نامه حقوق کودک که ایران نیز از امضا کنندگان آن به شمار می‌رود به صراحت بیان می‌کند که اعمال مجازات اعدام و محکومیت‌های طولانی مدت در مورد کودکان نباید اعمال شود. با این حال، در سال ۲۰۱۸ دستکم شش کودک-مجرم در زندانهای ایران اعدام شدند.
بر اساس گزارش سالانه سازمانهای مدافع حقوق بشر، دستکم ۲۲۵ اعدام از بین ۲۸۰ اعدامی که سال ۲۰۱۹ در ایران اجرا شد، با اتهام قتل عمد بوده است.
با توجه به اسناد بین المللی حقوق بشر و همچنین ماده ۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر هیچ فردی نباید مورد رفتاری قرار بگیرد که منجر به تنزل مقام انسانی وی بشود.
براساس آمارهای منتشره از سوی سازمانهای مدافع حقوق بشر ایران از جمله کشورهایی است که دارای سرانه اعدام بسیار زیادی است و در رتبه جهانی ایران بعد از چین بالاترین تعداد اعدامهای سالیانه را دارا می باشد.
در تاریخ ۲۹ بهمن ماه ۱۳۹۸, سازمان عفو بین الملل, با انتشار گزارشی که به تفسیر موارد نقض حقوق بشر در ایران پرداخته بود در بخشی از این گزارش پیرامون صدور و اجرای احکام اعدام اعلام کرد: “حکم اعدام همچنان برای اعمالی در نظر گرفته شد که در قوانین بین المللی حقوق بشر مجاز به شمار میروند، اعمالی که از جمله شامل رابطه جنسی افراد همجنس با رضایت متقابل و روابط جنسی خارج از چارچوب زناشویی می شد؛ صدور حکم اعدام همچنین برای جرایمی از قبیل « توهین به پیامبر اسلام », « محاربه » و « افساد فی الارض », ادامه یافت که تعریف بسیار مبهمی دارند”.
اشتراک گذاری
