حقوق بشر در ایران – امروز جمعه ۵ دی ماه ۱۳۹۹، کارگران شاغل در واحد شستشوی قطارهای خط ۳ مترو تهران علاوه بر محرومیت از حق امنیت شغلی به لحاظ پرداخت حقوق ماهیانه و سایر حقوق صنفی خود محروم هستند.
به گزارش حقوق بشر در ایران، امروز جمعه ۵ دی ماه ۱۳۹۹، کارگرانی که در واحد شستشوی قطارهای خط ۳ متروی تهران مشغول به کار هستند از سخت تر شدن شرایط کاری شان از روز قبل خبر می دهند و در ادامه از محرومیت آنها از حق امنیت شغلی، محرومیت از حق استفاده از مرخصی و یا ناکافی بودن میزان حقوق پرداختی به آنها و بی توجهی مسئولان به مطالبات آنها خبر دادند. کاهش نفرات در شیفت کاری از جمله دیگر مشکلاتی است که منجر به افزایش فشار بر این کارگران شده است. حتی اقلام مورد استفاده در محل کار از قبیل ماسک و مواد ضد عفونی کننده برای مقابله با ابتلا به ویروس کرونا را هم این کارگران با هزینه شخصی خود تهیه می کنند. این کارگران تاکید کردند که مسئولان مترو تهران تنها جوابی که به اعتراض آنها می دهند تهدید کردن این کارگران به اخراج است.
یکی از این کارگران در تشریح وضعیت حقوقی خود و همکارانشان به ایلنا گفت: “۶ سال است که در مترو تهران کار می‌کنم و در این مدت پیمانکاران مختلفی آمدند و رفتند، اما در ۲ سال گذشته با پیمانکاری کار می‌کنیم که کار کردن با او شرایط را هر روز برای ما سخت‌تر کرده است. نیروهای خدماتی در این مدت از ۴۸ نفر به ۱۱ نفر رسیده و فشار کاری خیلی بالایی به ما وارد می‌شود، چرا که در گذشته در هر شیفت ۱۳ نفر بودیم، اما اکنون آن تعداد را به ۲ نفر تقلیل دادند و از سوی دیگر باعث مرخصی ما شده و در این شرایط سخت حتی ۲ ماه است که حقوق ما پرداخت نشده است.”
این کارگر معترض در تشریح پرداخت وضعیت بیمه ای شان افزود: “بیمه‌های ما در برخی ماه‌ها رد نشده و در استعلامی که از تامین اجتماعی گرفتم، متوجه شدم، بیمه اسفندماه ۱۳۹۸ و خرداد ماه ۱۳۹۹ را واریز نکرده‌اند و باعث شده همکارانم در دریافت بیمه بیکاری هم به مشکل بخورند. آن‌هایی که تعدیل نیرو شدند به دلیل پرداخت نشدن بیمه، امکان دریافت بیمه بیکاری را ندارند.”
کارگر شاغل در خط ۳ مترو تهران در خصوص وضعیت مرخصی خود همکاران دیگر این واحد مترو تصریح کرد: “قبلا ما به صورت شیفتی کار می‌کردیم، اما الان دو ماه است که به صورت ثابت کار می‌کنیم و هر روز باید سرکار حاضر باشیم؛ بدون تعطیلی، بدون استراحت و حاضر شدن سر کار برای ما یک «باید» است. اگر بخواهیم یک روز به هر دلیلی سر کار حاضر نشویم، حتما باید یک جایگزین بگذاریم. با این شرایط ما هیچ جمعه‌ای نداریم و تعطیلات برای ما یک رویا شد. پیشنهاد شیفتی کردن را نیز چندبار مطرح کردیم اما با پیشنهاد ما موافقت نمی‌شود و نکته حائز اهمیت اینکه کوچکترین اعتراضی هم با تهدید به اخراج مواجه است. مرخصی حق کارگر است و حالا که این حق از ما گرفته می‌شود، حداقل پاداش آن را باید به ما بدهند.”
او در پاسخ به این سوال که آیا تجهیزات حفاظت فردی برای ضدعفونی در اختیار شما قرار می‌گیرد یا خیر، می‌گوید: “چند باری ماسک داده‌اند، اما لباس خاصی در اختیار ما نگذاشتند. ماسک را خودمان تهیه می‌کنیم، کفش هم خودمان خریده‌ایم. من به خاطر مواد ضدعفونی که با آنها سرکار داریم، از ماسک مخصوصی استفاده می‌کنم و هفته‌ای ۳۵ هزار تومان پول دو ماسک می‌دهم، حالا شما فکر کنید، حقوق هم نگیریم، حداقل در این شرایط نباید مشکل تامین ماسک و تجهیزات ضدعفونی را داشته باشیم.”
این شهروند معترض در خصوص وضعیت پرداخت حقوق ماهیانه و اوضاع اقتصادی خود و همکاران شان یادآور شد: “چرا وقتی تعدیل نیرو میکنند فقط به جیب خودشان نگاه میکنند؟ چرا فشار را به کارگر وارد میکنند؟ با دو میلیون و ۸۰۰ که آن هم دو ماه است پرداخت نشده، چطور زندگی را مدیریت کنیم؟ تازه حقوق ماه‌های دیگر هم کامل پرداخت نشده و اینگونه نبوده که حقوق را کامل پرداخت کنند، گاهی در دو تا سه مرحله حقوقم را دریافت کرده‌ام و من همیشه برای اقساط و هزینه زندگی می‌مانم و پول قرض می‌کنم.”
کارگران مترو تهران در خصوص وضعیت کارشان به لحاظ پرداخت حقوق، استفاده از حق مرخصی و سایر حقوق صنفی شان پرسیده شد و وی اضافه کرد: “مرخصی نداریم، هر روز هم باید سر کار برویم، حتی از نظر قانونی هم بعد از یک هفته کار، یک روز استراحت باید داشته باشیم که آن را هم از ما گرفته‌اند، از طرفی در ماه دو روز و نصف هم مرخصی داریم که این را هم نمی‌دهند و می‌گویند مرخصی نداریم. می‌گویند مرخصی و استراحت خبری نیست، مگر با جایگزین!”
او از تهدیدهای کارفرما به اخراج هم گلایه دارد و می‌گوید: “هر وقت اسم حقوق را می‌آوریم، تهدید به اخراج می شویم، ما کارگریم و کار می‌کنیم و در ازای آن حقوق میخواهیم. حداقل دو ماه یکبار که می‌شود حقوق بدهند.نباید هر اعتراضی با تهدید به اخراج روبرو شود. می‌گویند تعدیل نیرو کردیم که بتوانیم حقوق بدهیم، تعدیل نیرو هم کردند، اما حقوق نداند.”
او در پاسخ به این سوال که ماسک و تجهیزات در اختیار کارگران قرار می‌گیرد؟ می‌گوید: برخی اوقات ماسک می‌دهند، سال گذشته یک دست لباس کار به ما دادند، کفش را خودم خریداری کردم. اتاق استراحت ما نزدیک محلول‌های ضدعفونی قرار دارد و تهویه‌اش مناسب نیست. یک یخچال و همچنین ماکروفر برای گرم کردن غذا نداریم، فرش اتاق استراحت را هم یکی از کارگران تهیه کرده است.
در ادامه این گزارش خبرنگار به سراغ کارگر دیگری میرود و از او در خصوص وضعیت شغلی اش می پرسد و این کارگر که در جمع تعدیل نیرویی‌های شرکت است و مدتی است که از کار بیکار شده، درباره شرایط کاری‌اش می‌گوید: “ما شیفتی کار می‌کردیم، با کرونا شب کار دائم شده بودیم و دو سه ماه بدون هیچ حق و حقوقی باید شب‌ها هم برای ضدعفونی قطارها حاضر می‌شدیم، هیچ اضافه کاری هم برای ما در نظر نگرفته بودند. گرچه حقوق عادی ما را هم با تاخیر می‌دادند چه برسد به اضافه کار. به هر جایی که فکرش را کنید، اعتراض خود را رساندیم، از ثبت شکایت در سامانه ۱۸۸۸ گرفته تا بازرسی مترو اما هیچکدام راه به جایی نبرد.”
از این کارگر اخراجی از مترو در خصوص وضعیت قراردادهای کاری و وضعیت مرخصی آنها پرسیده شد و این شهروند گفت: “قراردادها سه ماهه، گاهی یک ماهه و در واقع هرگونه‌ای که دلشان می‌خواست، قرارداد می‌بستند و بیمه هم در این سه ماه نصفه و نیمه پرداخت شده است. در حال حاضر همه نیروهای تعدیل شده خط ۳ و ۴ مترو از محرومیت آنها از حق مرخصی و عدم پرداخت به موقع حقوق به شدت ناراضی هستند.”
برخورداری افراد از حقوق شهروندی متناسب با اوضاع اقتصادی و شرایط کار مناسب به لحاظ پرداخت حقوق و مزایا بطور منظم و ماهیانه، برخورداری کارگران از حق بیمه در زمان بیکاری، نقص عضو و به هر علتی که قادر به امرار معاش نیستند از جمله حقوقی است که در اسناد بین المللی حقوق بشر بر آن تاکید شده است.
فقر و محرومیت از تامین اجتماعی شهروندان در حالی رو به گسترش است که در ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر که ایران از امضا کنندگان آن است بر محق بودن افراد بر تامین اجتماعی مناسب به لحاظ؛ خوراک, مسکن, پوشاک و سایر موارد اقتصادی تامین اجتماعی تاکید کرده اما برخوردهایی از این دست با شهروندان ایران مصداق نقض حقوق بشر است.
همچنین در هدف سوم سند ۲۰۳۰ یونسکو، به صراحت به حق همه انسانها از برخورداری محیط زندگی سالم و استاندارد، متناسب با شان و مقام انسانی آنها تاکید شده است اما در ایران پس از تصویب این سند برای اجرا در پی مخالفت علی خامنه ای و اعلام وی با این جمله که « آقایان بدون اجازه ما سندی را امضا کردند » اجرای این سند معتبر بین المللی به طور کامل از دستور کار در ایران خارج و با آن به شدت مخالفت شد.
