By حقوق بشر در ایران https://wp.me/p6xuBy-4vK
چهار سال گذشت و دوباره تلاش و رقابت برای موفقیت در ماراتن نفس گیر انتخابات مجلس شورای اسلامی به منظور رسیدن به کرسی های بهارستان آرام آرام شروع شده است. تب و تاب انتخابات نه تنها سیاستمداران و تریبون های رسمی و غیر رسمی جامعه را به تکاپو و اظهار نظر و تحلیل های متفاوت واداشته است بلکه این مباحث و هیجان ناشی از آن در لایه های میانی و پایین دستی جامعه بسیار پر طرفدار دیده میشودو هر کسی در هر سطحی سعی در بیان دیدگاه های خود در خصوص انتخابات دارد مشارکت در انتخابات و رأی دادن از مؤلفههای اساسی رفتار سیاسی شهروندان محسوب میشود. شاید بتوان گفت موارد و شرایطی که در ادامه بحث خواهد آمد حضور مردم در پای صندوق های رای در این مرحله را به جریانی متفاوت از دیگر انتخابات هایی تبدیل کرده است که در دوره های گذشته تاریخ ایران برگزار شده است. در این انتخابات التهاب جامعه بالاست و نبض سیاسی مردم برای شرکت درتحلیل های تخصصی و گاها سطحی با محوریت انتخابات بسیار تند تر ازسالهای گذشته میزند.یکی از این دلیل میتواند بیماری علی خامنه ای باشد که به یکی ازبهسهای داغ این روزها تبدیل شده چرا که با توجه به مستندات بیماری ایشان عود کرده و ظاهرا ایشان دیگر یاری مقاومت در برابر این بیماری را ندارند در هر حال انتخابات روال خود را دارد .این سؤال که علل و انگیزههای شهروندان برای مشارکت در انتخابات چیست، از مهمترین موضوعات مورد مطالعه در جامعهشناسی سیاسی است. در مقاله حاضر بر اساس وجود واقیعت عمر میخواهیم در مورد انتخابات گفتمانی داشته باشیم . از میان منابع اجتماعی مورد بررسی اعتماد سیاسی، علاقمندی به سیاست ، مهارتهای مشارکتی و احساس اثربخشی سیاسی همبستگی معناداری با مشارکت انتخاباتی نشان میدهند. منابعی که در مضمون جامعه ایران برخلاف بیشتر جوامع دیگر همبستگی معناداری با مشارکت در انتخابات نشان ندادند تحصیلات و درآمد بود.در جامعه کنونی ما و با پیشرفت روز به روز علم و فن آوری نیاز به مشورت و کارهای گروهی بیش از زمان های گذشته احساس می شود. در تمام مسائل مملکتی و اجتماعی به تبادل اطلاعات و هم فکری افراد با صلاحیت نیاز است چرا که زمانی تصمیم گیری های اجتماعی دقیق و درست خواهد بود که این تبادل اطلاعات و مشورت ها به درستی صورت پذیرد. انتخابات فرایندی دموکراتیک، و یک عامل مهم برای تشکیل ارگانهای حکومتی در جوامع مدنی میباشد. در انتخابات معمولاً افرادی که برای تصدی مسئولیتهای حکومتی نامزد شدهاند اقدام به تبلیغات گسترده مینمایند و مردم بر اساس نوع برنامه و خط مشی این افراد رای خود را به صندوقهای رای میاندازند . در کشورهای مختلف بسته به نوع دموکراسی که در آنجا اجرا میشود نهادهای متفاوتی مسئولیت اجرا و یا نظارت بر انتخابات را به عهده دارند. انتخابات ممکن است به صورت پایاندورهای ، میاندورهای، یا زودهنگام انجام شود. همچنین ممکن است که گسترهٔ رایدهندگان در انتخابات متفاوت باشد، مانند تفاوتی که بین انتخابات ملی رئیس جمهور و انتخابات شهری نمایندگان مجلس دیده میشود. در بسیاری از کشورهای دنیا، قانون اساسی، تعیین افرادی که مسئولیتهای کلیدی در کشور را به عهده میگیرند، منوط به انتخابات کردهاست. منظور از مسئولیتهای کلیدی مواردی مانند ریاست 
جمهوری، نمایندگی در مجلس نظیر مجلس شورای اسلامی در ایران، مجلس عوام در انگلستان، یا مجلس سنا در امریکا و مواردی از این دست است. در ایران، رئیس جمهور، نمایندگان مجلس و اعضای شوراها باید از طریق انتخابات تعیین شوند. همچنین اعضای مجلس خبرگان نیز با انتخابات تعیین میشوند. شورای نگهبان، مسئولیت نظارت بر تمام موارد یاد شده را به عهده دارد. سایر ارگانهایی که در انتخابات در ایران نقش دارند، عبارتاند از مجلس شورای اسلامی و ستاد انتخابات کشور در وزارت کشور و هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات مستقر در شورای نگهبان. البته این نکته حائز اهمیت است که نباید هیچ گاه دین و سیاست در یکدیگر ادغام باشند و با توجه به ماهیت حکومت جمهوری اسلامی که یک حکومت رادیکال دین سالار میباشد ورود مذهبیون به سیاست ضربه های بسیاری به ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور وارد کرده است . دلیل این مطلب که گفته میشود دین نباید در سیاست ادغام باشد این است که سیاست همیشه بر مبنای یک سری پارامترهای مخسوس که مقابل پارامترهای عقیدتی هست به وجود میاید هر گاه این دو در کنار یکدیگر بخواهند قرار گیرند نتیجه مطلوبی حاصل نمیشود . در زمینه حضور و مشارکت گسترده مردم یک نکته قابل توجه است، و آن اینکه برای حضور مردم، افراد و گروه ها در اداره امور کشور چه نقشی قایل هستیم و آیا این حضور را تنها یک نقش تزیینی می دانیم و به آن صرفاً به مثابه اعلام پشتیبانی نگاه می کنیم؟ یا برای آرای مردم و شرکت آنها در انتخابات نقش سازنده ای قایل هستیم و آن را در تصمیم گیری ها، مؤثر فرض می کنیم و عدم شرکت آنها در اداره امور کشور را باعث ایجادمشکل در کارها می دانیم؟ از حضور مردم در واقع این دو وجه را می توان برداشت کرد. در قرائت یک گروه، حضور مردم صرفاً یک تکلیف، یک وظیفه و یک اعلام پشتیبانی است و در بعضی قرائتها حضور مردم، نقش آفرین و سازنده است و از این لحاظ اتکا به آرای مردم در انتخابات اهمیت دارد. در عین حال حضور و شرکت در انتخابات طبعاً نشان دهنده نوعی حمایت و پشتیبانی از نظام حاکم است، ولی رأی مردم نقش دارد و آنها تصمیم گیرنده اند؛ در عین حالی که حکومت جمهوری اسلامی یک حکومت مذهبی دین سالار است و قوانین باید مبتنی بر موازین یک دین خاص میباشد و ترتیبات و ساز و کار هایی هم برای تضمین انطباق قوانین با مقررات شریعت اسلامی پیش بینی شده که طبعاً در این مسیر ممکن است آرای مردم به آن معنی خاص خود نتواند کار ساز باشد، اما حداقل می توانیم بگوییم قانون اساسی در اداره امور عرفیه کشور و ساختار سیاسی آن، برای مردم نقش قایل شده است که در عمل حکومت جمهوری اسلامی وانمود به اجرای قانون اساسی میکند و هر جا که منفعت خود را در خطر میبیند از مواد قانون اساسی دوری میکند که این هم در نوع خود نشان دهنده عدم وجود شفافیت سیاسی در این نظام دیکتاتوری میباشد . در سرتاسر دنیا و حتی ایران امور کشور باید با اتکا به آرای عمومی و از راه انتخابات اداره شود: انتخابات رئیس جمهور، نمایندگان مجلس ، اعضای شوراها و یا همه پرسی. متاسفانه قانون اساسی در ایران هم مبتنی بر فقه اسلامی پایه ریزی شده در اصول قانون اساسی بارها نکاتی استنادی مشاهده میشود که تکیه بر قسمتهائی از قرآن میکند و هر گاه دستور العمل اجرای یک کشور دین سالار باشد با توجه به وجود عقاید گوناگون در یک کشور ایجاد نوعی از بی محتوایی میکند و بی قانونی در کشور و هرج و مرج رکود اقتصادی و فرهنگی تضاد طبقاتی و دیگر چالشهای اجتمائی نمایان میشود . با توجه به اهمیت انتخابات و آرای مردم، در مقاطع و مناسبتهای مختلفی که در قانون تعیین شده است، انتخابات صورت می گیرد و نهادهایی بر سر کار می آیند. حکومت جمهوری اسلامی وانمود میکند که تسلیم ارای مردم است نکته ای که در عمل چیز دیگری است . یعنی از حضور و تجموع شهروندان ایران بر پای صندوقهای رای به عنوان یک ابزار برای محبوب جلوه دادن خود در بین رسانه ها و دیگر کشور ها استفاده میکند ولی در عمل هر فرد ویا شخصی که خود مد نظر دارد را بر مسند قدرت قرار میدهد به زبان ساده میتوان گفت اجرای فیزیکی انتخابات در ایران به صورت نمایشی است به صورت یک فیلم مستند ولی در عمل هر فرد یا گروه که حکومت جمهوری اسلامی با پشتیبانی ولی فقیه را صلاح بداند به عنوان رییس جمهور انتخاب و یا به عنوان شورا انتخاب میکند و هیچ گونه اهمیتی به آراء شهروندان نمیدهد چرا که در ایران و با وجود حکومت جمهوری اسلامی و ریاست شخص علی خامنه ای هیچ فردی توان و قدرت مقابله با ایشان را ندارد ، وقتی در یک کشور مجموعه ای با عنوان شورای نگهبان یا خبرگان رهبری وجود دارد و به شهروندانی که پیرو ادیان یا عقاید مذهبی دیگر هستند اجازه انتخاب شدن در انتخابات ریاست جمهوری را نمیدهد آیا میتوان ماهیت یک چنین حکومتی را مهر تایید زد ؟ اگر هم پیروان سایر ادیان در انتخابات نام نویسی کنند باید از فیلتر خبرگان رهبری یا شورای نگهبان بگذارند که بعید به نظر میاید در این مرحله این دسته از شهروندان تایید صلاحیت شوند . در ایران و در ظاهر کارهای اجرایی انتخابات با وزارت کشوراست و برای تضمین صحت اجرای انتخابات و اینکه مطابق نظر قانون اساسی نقش تعیین کننده مردم به تحقق بپیوندد، علاوه بر وظیفه اجرا که به عهده دولت است . امید مردم به تاثیرگذاری در روند اداره جامعه از عوامل افزایش مشارکت عمومی محسوب می شود. اگر مردم به شعارهای تبلیغاتی کاندیداها اعتماد پیدا کند با امید ورغبت بیشتری در انتخابات شرکت خواهند کرد . علاوه بر این حضور آگاهانه وحداکثری- دلیل بر رضایتمندی مردم از نظام سیاسی وعملکرد مسئولان است وبالعکس کاهش چشمگیر آرا می تواند نشان دهنده نارضایتیهای مردم از عملکرد شود . رقابت باید به گونه ای باشد که به دو قطبی شدن فضای انتخابات نینجامد. ایجاد جنگ روانی وتخریب جناح رقیب با استفاده از رسانه های عمومی و مطبوعات –نه تنها سبب جلب اعتماد وآرای مردم نخواهد شد. بلکه نتیجه معکوس داده وموجب بیزاری ودل زدگی مردم برای حضور در پای صندوقهای رای خواهد شد. فضا بگونه ای باید باشدکه همه گروهها ونامزدها با خیال آسوده به تبلیغ برنامه های خود پرداخته از تخریب وتضعیف در امان مانده وازتمرکز رقابت بین دو جریان اصلی کشور جلوگیری بعمل آید. یکی از نقشه ها و ترفندهای دشمنان خارجی، تلاش برای دوقطبی کردن انتخابات وایجاد رقابت ناسالم و تخریبی بین دو جریان اصولگرا و جبهه دوم خرداد است که لازم است با هوشیاری عقلا و نخبگان هر دو طیف- فضای سالم پرتحرک و نشاط آوری در تمامی مراحل از ثبت نام تا تبلیغات واعلام نتیجه حاکم گردد .
نگارش متن : فعال حقوق بشر ، حمیدرضا تقی پور دهقان تبریزی
Subscribe to get the latest posts sent to your email.