حقوق بشر در ایران ـ امروز شنبه ۵ خرداد ماه ۱۴۰۳، میزان ۵۷ هزار کیلومتر مربع از ایران دچار فرونشست شده است. محمد درویش، با انتشار ویديویی نسبت به فاجعه در یک آب راهه در استان گیلان هشدار داد. تجاوز به حریم بنای ۲ هزارساله چارتاقی نیاسر بر اثر بهره برداری از منابع زیرزمینی و معدنی آن شهرستان، از جمله از اخبار نقض محیط زیست ایران است.
به گزارش حقوق بشر در ایران به نقل از ایلنا، امروز شنبه ۵ خرداد ماه ۱۴۰۳، محمد دوریش، فعال محیط زیست و کارشناس حوزه آب، از وسعت ۷۵ هزار کیلومتری از میزان فرونشست زمین در شهرهای ایران خبر داد و نسب به هرگونه فاجعه زیست محیطی از جمله در استان خراسان رضوی بر اثر گسترش فرونشست زمین در آن استان، هشدار داد.
این کارشناس حوزه آب و محیط زیست همچنین افزود:”ایرانیان ۱۵۰ میلیارد متر مکعب بیشتر از آنچه در طول ۳ دهه اخیر وارد آبخوان‌ها شده برداشت داشته‌اند و این باعث فرونشست زمین در محدوده‌ای دست‌کم ۵۷ هزار کیلومتر مربع با میزان به طور متوسط یک سانتیمتر در سال شده است.”
محمد درویش، ضمن هشدار درباره اوضاع فرونشست در کشور اظهار کرد:”بزرگترین دلیل فرونشست در ایران ناترازی آبخوان‌ها است که اکنون به بیش از ۱۵۰ میلیارد متر مکعب رسیده است، یعنی ایرانیان ۱۵۰ میلیارد متر مکعب بیشتر از آنچه در طول ۳ دهه اخیر وارد آبخوان‌ها شده برداشت داشته‌اند و این باعث فرونشست زمین در محدوده‌ای دست‌کم ۵۷ هزار کیلومتر مربع با میزان به طور متوسط یک سانتیمتر در سال شده است.”
وی افزود:”مناطقی که دچار این معضل شده‌اند عملا کارایی خود را از دست داده‌اند و تا زمانی که ما نتوانیم ناترازی آبخوان‌ها را کنترل کنیم و مصرف آب را در بخش کشاورزی و صنعت، با توان بوم‌شناختی کشور متناسب نکنیم و تا زمانی که نتوانیم یک اقتصادی را در کشور تعریف کنیم که آب‌محور نباشد و در حقیقت تا زمانی که همه تخم‌مرغ‌های‌مان را در سبدی نگذاریم که چشمش به آسمان باشد هرگز امیدوار نباشیم که بحران و خطر فرونشست را مهار کنیم.”
درویش بیان داشت:”اکنون بنا بر این است که معاونت وزارت کشاورزی عملکرد ۷ سال سند را منتشر کند که چقدر به دستاوردها رسیده‌ایم، هر سال باید ۳ میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی کاهش پیدا کرده و ۵ میلیارد متر مکعب از ناترازی آب کم شود حال منتظریم دستاوردهای سند منتشر شود و مشخص شود که آیا به اهداف مدنظر رسیده‌ایم یا خیر و اگر نرسیده‌ایم کدام دستگاه‌ها مقصر هستند و چگونه باید با آنها مقابله شود؟”
وی تاکید کرد:”مردم باید شفاف بدانند که مسئولین چه راهکار عملی و منطقی در دستور کار دارند و در این بین باید در خصوص امنیت غذایی مطالبه‌گری صورت گیرد.”
این کارشناس حوزه آب و محیط زیست در ادامه گفت:”بر اساس ناترازی آبخوان‌ها بدترین وضعیت را خراسان رضوی دارد که میزان ناترازی به ۳۳ میلیارد متر مکعب رسیده و بعد از آن استان‌های کرمان، فارس و اصفهان قرار دارند و تهران هم وضعیت بسیار نامطلوبی دارد، درواقع بجز استان گیلان در هر ۳۰ استان کشور رگه‌هایی از فرونشست دیده شده و از میزان تاراج منابع آب زیرزمینی هم بعد از خراسان، کرمان، گلستان، فارس، قزوین، تهران، اصفهان، مرکزیری، البرز و سمنان رتبه دوم تا دهم را به خود اختصاص داده‌اند.”
لازم به اشاره اسنت، پیشتر هم در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، علی بیت‌الهی، دبیر کارگروه ملی زلزله و لغزش لایه‌های زمین اعلام کرده بود:”نرخ فرونشست در محوطه‌های باستانی ایران، به‌ویژه تخت جمشید و نقش رستم در شیراز و میدان نقش جهان در اصفهان خطرساز شده و منطقه مرودشت استان فارس، رکورددار فرونشست زمین در این استان است. در محدوده مرودشت که تخت جمشید و نقش رستم در آن قرار دارند، نرخ فرونشست به ۱۷ سانتیمتر در سال می‌رسد.”
فرونشست زمین ـ اصطلاحی عمومی است که اشاره به حرکت عمودی و رو به سمت پایین سطح زمین دارد و می‌تواند توسط فرایندهای طبیعی، فعالیت‌های انسانی یا هردوی آنها رخ دهد. وجه تمایز فرونشست زمین با حرکت‌های توده‌ای در این است که در فرونشست زمین حرکت افقی کمی یا هیچ حرکت افقی در سطح زمین رخ نمی‌دهد.
در حالی گسترش فرونشست در ایران از سوی مسيولان مربطه پر اهمیت جلوه داده نشده که پیشتر هم در تاریخ روز ۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، محمد جوان‌بخت، معاون وزیر نیرو در امور آب با بیان اینکه حدود ۳۵۹ دشت کشور دچار فرونشست است، هشدار شد:”۲۸درصد چاه‌های کشاورزی معادل ۱۱۷هزار حلقه چاه در دشت‌های با نرخ فرونشست بیش از ۱۰ سانتیمتر حفر شده است.”
همچنین، در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، علی جاویدانه، رئیس سازمان نقشه برداری کشور، ضمن هشدار نسبت به گسترش پدیده فرونشست زمین در شهرهای ایران، از حرکت فرونشستهای به سمت تاسیسات زیرساختی و مناطق شهری سخن گفت.
در خبری دیگر، امروز شنبه ۵ خرداد ماه ۱۴۰۳، در پی جاری شدن سیاه آبه در پائین محله کچا واقع در استان گیلان، نگرانی فعالان محیط زیست در خصوص افزایش میزان آلودگی خاک و آب در این منطقه بیش از پیش افزایش پیدا کرده است.
محمد درویش، فعال محیط زیست، با انتشار کلیپی از جاری شدن سیاه آب در بستری یک رودخانه خشک اعلام کرد:”این سیاه آبه مال امروز و دیروز نیست. نتیجه دهه ها سال بی توجهی و بی مدیریتی در مدیریت آب وخاک و جنگل و منابع طبیعی هست.”
این کارشناس حوزه آب در ادامه افزود:”همان تفکراتی که ارومیه رو خشک کرد، کمر به قتل رودخانه ها و تالاب ها بست، این بلا را هم سر جنگلهای هیرکانی آورد و آنرا تبدیل کرد به زباله دانی.”
بر اثر سوء مدیریت در کشور و عدم توجه منبع محیط زیست، نتیجه اش شده تولید چنین آب سیاه رنگی از دل یکی از سبز ترین استان های کشور. خیلی هنر میخواد تولید چنین سیاهی.”
در خبری دیگر به نقل از پایگاه خبری اهل کاشانم، امروز شنبه ۵ خرداد ماه ۱۴۰۳، بر اثر بهره برداری از منابع معدنی در شهرستان نیاسر و نزدیک شدن این معدن به حریم بنای ۲ هزارساله چارتاقی نیاسر، نگرانی ها از افزایش و حتی تخریب این اثر تاریخ افزایش پیدا کرده است.
این اثر ملی طی سال‌های متمادی در خطر تهدید دو معدن سنگ آهن و تراورتن قرار دارد و با واکنش شدید و نگرانی شهروندان، کشاورزان و میراث دوستان منطقه و کشور، همراه بوده است.
لازم به اشاره است، چارتاقی نیاسر تنها چارتاقی سالم ایران برای دوره ساسانی و به نام آتشکده نیاسر در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۱۷ با شماره ثبت ۳۱۶ به ثبت ملی ایران رسیده است.
این اثر ملی در قسمت شمال شهر تاریخی نیاسر و مشرف به چشمه ی اسکندریه می باشد که بزرگترین آبشار منطقه را شکل می‌دهد.
در هدف پانزدهم از سند ۲۰۳۰ یونسکو که پس از تصویب در سال ۲۰۱۶ برای اجرای مفاد و اهداف در اختیار کشورها قرار گرفت بر حق افراد در برخورداری از محیط زیست و همچنین حفاظت از منابع طبیعی تاکید شده است اما در ایران اجرای اهداف این سند در پی مخالفت آیت الله خامنه ای با آن بطور کامل از دستور کار دولت و مجلس خارج شد و مسيولان حکومتی در ایران، مفاد سند ۲۰۳۰ یونسکو را «ترویج سبک زندگی غربی» می دانند.
اشتراک گذاری
